อัตถิมูลกนัย

ใน นัยที่มีอัตถิปัจจัย เป็นมูล. สองบทว่า อุปนิสฺสเย เอกํ ใน
อุปนิสสยปัจจัย มี 1 วาระ คือ อัพยากตะเป็นปัจจัยแก่อกุศลด้วยอำนาจ
อารัมมณูปนิสสยะ ฆฏนาที่เหลือในทุมูลกนัยตื้นทั้งนั้น. ก็ในนัยนี้มี
ฆฏนา 29 ฆฏนา. บรรดาฆฏนาเหล่านั้น ฆฏนาที่ 1 ได้สหชาตปัจจัย-
ปุเรชาตปัจจัย และปัจฉาชาตปัจจัย ด้วยอำนาจอรูป, วัตถุอารมณ์,
มหาภูตรูป อินทรีย์, และอาหาร.
ใน ฆฏนาที่ 2 ได้กพฬีการาหารและรูปชีวิตินทรีย์ที่เกิดในภาย-
หลัง.
ฆฏนาที่ 1 และที่ 2 เท่านั้นกับอธิปติปัจจัย ท่านจัดเป็น ฆฏนา
ที่ 3 และ ฆฏนาที่ 4 ในฆฏนาต่อไป.
เฉพาะฆฏนาที่ 1 กับอาหาร 4 จัดไว้เป็น ฆฏนาที่ 5.
ฆฏนาที่ 1 กับรูปชีวิตินทรีย์จัดเป็น ฆฏนาที่ 6 กับรูปและอรูป-
อินทรีย์จัดไว้เป็น ฆฏนาที่ 7 อีก.
ก็หรือว่าเฉพาะฆฏนาที่ 2 เท่านั้น กับอินทรีย์ทั้งหลายจัดเป็น
ฆฏนาที่ 7.
เฉพาะฆฏนาที่ 1 และที่ 2 กับวิปปยุตตปัจจัยจัดเป็น ฆฏนาที่ 8
และ ฆฏนาที่ 9.
บรรดาฆฏนาเหล่านั้น ฆฏนาที่ 9 กับอธิปติปัจจัยจัดเป็น ฆฏนา
ที่ 10.
ต่อจากนั้น เอาวัตถุรูปออก ด้วยอำนาจเป็นปัจจัยใน ฆฏนาที่ 11.