นั้นอีก 4 ฆฏนา ตรัสด้วยอำนาจเอกขณิกกัมมปัจจัยจากธรรมทั้งที่เป็น
สวิบากและอวิบาก. ในฆฏนา 4 ข้อเหล่านั้น.
ฆฏนาที่ 1 ได้จิตตชรูปพร้อมกันอรูป.
ฆฏนาที่ 2 ได้วัตถุพร้อมกับอรูป.
ฆฏนาที่ 3 ได้เฉพาะอรูป อย่างเดียว.
ฆฏนาที่ 4 ได้เฉพาะจิตตชรูป ส่วนกฏัตตารูป ได้ในปฏิสนธิ-
กาล.
ฆฏนา 5 ฆฏนาอื่นจากนั้น เป็น สวิปากะ มีนัยอันข้าพเจ้าได้
กล่าวไว้แล้วในหนหลังแล.

วิปากมูลกนัย

ฆฏนา 5 ฆฏนา ใน นัยที่มีปากปัจจัยเป็นมูล มีเนื้อความ
กระจ่างแล้ว.

อาหารมูลกนัย

คำว่า สตฺต 7 วาระ เป็นต้น ใน นัยที่มีอาหารปัจจัยเป็นมูล มี
นัยอันข้าพเจ้ากล่าวแล้วเหมือนกัน. ก็ในนัยนี้มีฆฏนา 34 ฆฏนา. บรรดา
ฆฏนาเหล่านั้น 5 ฆฏนาแรก ท่านกล่าวไว้โดยเป็นทั้ง สวิปากฆฏนา
และ อวิปากฆฏนา เหมือนกัน .
ในฆฏนานั้น อาหารทั้ง 4 ย่อมได้ใน ฆฏนาที่ 1.

เฉพาะนามอาหาร 3 เท่านั้นได้ใน ฆฏนาที่ 2.
ฆฏนาที่ 3 มีวัตถุเป็นปัจจยุบบันด้วย.
ฆฏนาที่ 4 ไม่มีวัตถุ.
ฆฏนาที่ 5 มีรูปเท่านั้นเป็นปัจจยุบบัน ฆฏนา 5 ฆฏนาอื่นต่อ
จากนั้น มีนัยดังข้าพเจ้ากล่าวแล้วในหนหลัง.
ฆฏนา 9 ฆฏนาต่อจากนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ด้วยอำนาจ
แห่งอาหาร คือ เจตนา (มโนสัญเจตนาหาร), 9 ฆฏนานอกจากนั้น
ตรัสด้วยอำนาจวิญญาณาหารที่มีอธิบดี, 6 ฆฏนานอกจากนั้น ตรัส
ด้วยอำนาจวิญาณาหารที่มีอธิบดี, ใน 6 ฆฏนานั้น 3 ฆฏนา ตรัสด้วย
อำนาจธรรมทั้งที่เป็นสวิปากฆฏนาและอวิปากฆฏนาเหมือนกัน (หรือรวม
กัน) อีก 3 ฆฏนา ตรัสด้วยอำนาจสวิปากฆฏนาอย่างเดียว ใน 3 ฆฏนา
นั้น ไม่มีวัตถุรูป เพราะไม่มีโลกิยวิบาก.

อินทริยมูลกนัย

คำว่า ปุเรชาเต เอกํ ในปุเรชาตปัจจัย มี 1 วาระ ใน นัยที่มี
อินทริยปัจจัยเป็นมูล มีฆฏนา 1 คือ อัพยากตะกับอัพยากตะ ด้วย
อำนาจแห่งจักขุนทรีย์เป็นต้น. ฆฏนาที่มีมูล 2 ที่เหลือ พึงทราบตามนัย
ที่ข้าพเจ้ากล่าวแล้วในหนหลัง. ก็ในนัยนี้ มีฆฏนา 76 ฆฏนา.
บรรดามฆฏนา 76 ฆฏนาเหล่านั้น ฆฏนาที่ 1 ได้อินทรีย์ทั้งหมด
โดยอรรถว่าเป็นปัจจัย.
ฆฏนาที่ 2 ไม่มีรูปชีวิตินทรีย์ เพราะว่ารูปชีวิตินทรีย์แม้นั้น ย่อม
ไม่เป็นที่อิงอาศัย.