เมนู

ฆฏนาที่ 5 ตรัสด้วยอำนาจอารัมมณาธิปติปัจจัย.
ฆฏนาที่ 6 ตรัสด้วยอำนาจแห่งเวลาที่วัตถุเป็นอารัมมณาธิปติ.
ฆฏนาที่ 7 ตรัสด้วยอำนาจจักขุวัตถุเป็นต้น.

ปัจฉาชาตมูลกนัย


พึงทราบวินิจฉัย ในฆฏนาที่มีปัจฉชาตปัจจัยเป็นมูล ต่อไป.ปัจจัย
20 ย่อมประกอบไม่ได้ ประกอบได้เฉพาะ 3 ปัจจัยเท่านั้น ในนัยนี้มี
ฆฏนา 1 เท่านั้นเอง ฆฏนานั้นพึงทราบด้วยอำนาจกุศลเป็นต้นเป็นปัจจัย
แก่กาย. แม้ในนัยที่อาเสวนปัจจัยเป็นมูลก็มีฆฏนา 1 เหมือนกัน.

กัมมมูลกนัย


พึงทราบวินิจฉัย ในฆฏนาที่มีกัมมปัจจัยเป็นมูล ต่อไป. สอง
บทว่า อนนฺตเร เอกํ ในอนันตรปัจจัย มี 1 วาระ ท่านกล่าวไว้ด้วย
อำนาจเจตนาในมรรค. ในคำว่า อญฺญมญฺเญ ตีณิ ในอัญญมัญญปัจจัย
มี 3 วาระ พึงถือเอาแม้วัตถุในปฏิสนธิกาลด้วย. สองบทว่า อุปนิสฺสเย
เทฺว
ในอุปนิสสยปัจจัย มี 2 วาระ คือ วาระ 2 ที่กล่าวไว้ในหนหลัง
ด้วยอำนาจอนันตรูปนิสสยปัจจัยและปกตูปนิสสยปัจจัย. แม้ฆฏนาที่เหลือ
พึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้วในหนหลังดังนี้แล. ก็ในนัยนี้มีฆฏนา11
หมวด บรรดาฆฏนาเหล่านั้น 2 ฆฏนาแรกตรัสด้วยอำนาจนานักขณิก-
กัมมปัจจัย โดยแบ่งเป็นปกตูปนิสสัยและอนันตรูปนิสสัย
นอกจาก

นั้นอีก 4 ฆฏนา ตรัสด้วยอำนาจเอกขณิกกัมมปัจจัยจากธรรมทั้งที่เป็น
สวิบากและอวิบาก. ในฆฏนา 4 ข้อเหล่านั้น.
ฆฏนาที่ 1 ได้จิตตชรูปพร้อมกันอรูป.
ฆฏนาที่ 2 ได้วัตถุพร้อมกับอรูป.
ฆฏนาที่ 3 ได้เฉพาะอรูป อย่างเดียว.
ฆฏนาที่ 4 ได้เฉพาะจิตตชรูป ส่วนกฏัตตารูป ได้ในปฏิสนธิ-
กาล.
ฆฏนา 5 ฆฏนาอื่นจากนั้น เป็น สวิปากะ มีนัยอันข้าพเจ้าได้
กล่าวไว้แล้วในหนหลังแล.

วิปากมูลกนัย


ฆฏนา 5 ฆฏนา ใน นัยที่มีปากปัจจัยเป็นมูล มีเนื้อความ
กระจ่างแล้ว.

อาหารมูลกนัย


คำว่า สตฺต 7 วาระ เป็นต้น ใน นัยที่มีอาหารปัจจัยเป็นมูล มี
นัยอันข้าพเจ้ากล่าวแล้วเหมือนกัน. ก็ในนัยนี้มีฆฏนา 34 ฆฏนา. บรรดา
ฆฏนาเหล่านั้น 5 ฆฏนาแรก ท่านกล่าวไว้โดยเป็นทั้ง สวิปากฆฏนา
และ อวิปากฆฏนา เหมือนกัน .
ในฆฏนานั้น อาหารทั้ง 4 ย่อมได้ใน ฆฏนาที่ 1.