เมนู

เพราะในนัตถิปัจจัย เพราะโนวิคตปัจจัย แสดงเช่นเดียวกันกับ
นอารัมมณปัจจัย.
ปัจจัยปัจจนียนัยในปัจจยวาระ จบ

อรรถกถาปัจจยปัจจนียนัย


ก็กุศลย่อมไม่ได้ในปัจจนียนัย เพราะฉะนั้น ท่านจึงเริ่มวิสัชนา
ตั้งแต่อกุศลเป็นต้นไปว่า อกุสลํ ธมฺมํ ปจฺจยา ดังนี้. คำวิสัชนานั้น
ย่อมดำเนินไปตามบาลีเท่านั้น. ก็คำที่จะพึงกล่าวในวาระนี้ได้กล่าวไว้
เรียบร้อยแล้วในปัจจนียนัยแห่งปฏิจจวาระ. ก็ท่านกล่าวคำว่า นเหตุยา
จตฺตาริ
ในนเหตุปัจจัย มี 4 วาระ เป็นต้น เพื่อแสดงจำนวนวิสัชนา
ที่ได้ในปัจจนียนัยอันใดไว้ ในวิสัชนานั้นมีการกำหนด 6 อย่าง คือ
วิสัชนา 4 วาระ 17 วาระ 7 วาระ 5 วาระ 3 วาระ 1 วาระ ใน
การเทียบเคียงปัจจัยที่มีมูล 2 และมูล 3 เป็นต้น พึงทราบการนับด้วย
อำนาจการกำหนดเหล่านั้น เพราะว่า ปัจจัยใด1ที่ได้วิสัชนาถึง 17 วาระ
เพราะเทียบเคียงกับปัจจัยที่เช่นเดียวกันกับปัจจัยนั้น. การกำหนดจำนวน
ได้แม้ทั้ง 6 อย่างที่เหลือ ก็เพราะเทียบเคียงกับปัจจัยที่มีจำนวนต่ำกว่า.
แม้ในการกำหนดจำนวนที่เหลือก็อย่างนี้. เมื่อเว้นการกำหนดจำนวนที่สูง
กว่า ก็ย่อมได้จำนวนที่เท่ากันและต่ำกว่ากัน ในการนี้จะไม่ได้การกำหนด
1. อรรถกถาบาลีไทยหน้า 577 บรรทัดที่ 4 ว่า โน ฉบับอื่นเป็น โย แปลตามฉบับอื่น
เพราะตรงตามสภาวะ.