เมนู

มี 1 วาระ ในนัตถิปัจจัย มี 1 วาระ ในวิคตปัจจัย มี 1 วาระ ใน
อวิคตปัจจัย มี 1 วาระ.
[282] เพราะอาหารปัจจัย... เพราะอินทริยปัจจัย... เพราะฌาน-
ปัจจัย... เพราะมัคคปัจจัย... เพราะสัมปยุตตปัจจัย... เพราะวิปป-
ยุตตปัจจัย... เพราะอัตถิปัจจัย... เพราะนัตถิปัจจัย... เพราะวิคต-
ปัจจัย... เพราะอวิคตปัจจัย
ในเหตุปัจจัย มี 17 วาระ... ในอารัมมณ-
ปัจจัย มี 7 วาระ ในวิคตปัจจัย มี 7 วาระ.
ปัจจยานุโลมนัย จบ

อรรถกถาปัจจยวาระ


อรรถกถาปัจจยานุโลมนัย


พึงทราบวินิจฉัยใน ปัจจยวาระ ต่อไป:-
คำว่า กุสลํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา คือ เป็นสภาพตั้งอยู่ในกุศลธรรม
อธิบายว่า ทำกุศลธรรมให้เป็นปัจจัย เพราะอรรถว่า เป็นที่อิงอาศัย.
คำว่า กุสลํ เอกํ ขนฺธํ ปจฺจยา มีคำอธิบายว่า ขันธ์ 3 ทำกุศลขันธ์ 1
ให้เป็นที่อิงอาศัยเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย. ในทุก ๆ บท บัณฑิตพึงทราบ
ใจความโดยอุบายนี้เหมือนกัน. คำนี้ว่า ขันธ์ที่เป็นวิปากาพยากตะและ
กิริยาพยากตะ เกิดขึ้นเพราะอิงอาศัยวัตถุ. พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสด้วย
อำนาจปวัตติกาลในปัญจโวการภพ. จริงอยู่ ในปวัตติกาลในปัญจโว-
การภพ วัตถุที่เป็นปุเรชาตะเป็นนิสสยปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย แต่เพราะ