พฺราหฺมณสฺส วุสีมโตติฯ พฺราหฺมโณติ สตฺตนฺนํ ธมฺมานํ พาหิตตฺตา พฺราหฺมโณ…เป.… อสิโต ตาทิ ปวุจฺจเต ส พฺรหฺมาติฯ พฺราหฺมณสฺส วุสีมโตติ ปุถุชฺชนกลฺยาณํ อุปาทาย สตฺต เสกฺขา อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา อนธิคตสฺส อธิคมาย อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยาย วสนฺติ สํวสนฺติ อาวสนฺติ ปริวสนฺติ; อรหา วุสิตวา กตกรณีโย โอหิตภาโร อนุปฺปตฺตสทตฺโถ ปริกฺขีณภวสํโยชโน สมฺมทญฺญา วิมุตฺโต; โส วุตฺถวาโส จิณฺณจรโณ…เป.… ชาติมรณสํสาโร; นตฺถิ ตสฺส ปุนพฺภโวติ – พฺราหฺมณสฺส วุสีมโตฯ เตนาห ภควา –

‘‘อากิญฺจญฺญาสมฺภวํ ญตฺวา, นนฺทิสํโยชนํ อิติ;

เอวเมตํ อภิญฺญาย, ตโต ตตฺถ วิปสฺสติ;

เอตํ ญาณํ ตถํ ตสฺส, พฺราหฺมณสฺส วุสีมโต’’ติฯ

สห คาถาปริโยสานา…เป.… สตฺถา เม, ภนฺเต ภควา, สาวโกหมสฺมีติฯ

โปสาลมาณวปุจฺฉานิทฺเทโส จุทฺทสโมฯ

15. โมฆราชมาณวปุจฺฉานิทฺเทโส

[85]

ทฺวาหํ สกฺกํ อปุจฺฉิสฺสํ, [อิจฺจายสฺมา โมฆราชา]

น เม พฺยากาสิ จกฺขุมา;

ยาวตติยญฺจ เทวีสิ [เทวิสิ (สฺยา.)], พฺยากโรตีติ เม สุตํฯ

ทฺวาหํ สกฺกํ อปุจฺฉิสฺสนฺติ โส พฺราหฺมโณ ทฺวิกฺขตฺตุํ พุทฺธํ ภควนฺตํ ปญฺหํ อปุจฺฉิฯ ตสฺส ภควา ปญฺหํ ปุฏฺโฐ น พฺยากาสิ – ‘‘ตทนฺตรา [จกฺขุสมนนฺตรา (สฺยา.)] อิมสฺส พฺราหฺมณสฺส อินฺทฺริยปริปาโก ภวิสฺสตี’’ติฯ สกฺกนฺติ สกฺโกฯ ภควา สกฺยกุลา ปพฺพชิโตติปิ สกฺโกฯ อถ วา, อฑฺโฒ มหทฺธโน ธนวาติปิ สกฺโกฯ ตสฺสิมานิ ธนานิ, เสยฺยถิทํ – สทฺธาธนํ สีลธนํ หิริธนํ โอตฺตปฺปธนํ สุตธนํ จาคธนํ ปญฺญาธนํ สติปฏฺฐานธนํ สมฺมปฺปธานธนํ อิทฺธิปาทธนํ อินฺทฺริยธนํ พลธนํ โพชฺฌงฺคธนํ มคฺคธนํ ผลธนํ นิพฺพานธนํฯ อิเมหิ อเนกวิเธหิ ธนรตเนหิ อฑฺโฒ มหทฺธโน ธนวาติปิ สกฺโกฯ