เมนู

จิตใดของบุคคลใดไม่ใช่เคยดับ, จิตนั้นของบุคคลนั้นไม่ใช่จัก
ดับ ใช่ไหม ?
จิตในอุปปาทขณะและจิตที่เป็นอนาคตไม่ใช่เคยดับ แต่จิตนั้น
ของบุคคลนั้นจักดับ, จิตในภังคขณะไม่ใช่เคยดับด้วย ไม่ใช่จักดับด้วย.
ก็หรือว่าจิตใดของบุคคลใดไม่ใช่จักดับ, จิตนั้นของบุคคลนั้น
ไม่ใช่เคยดับ ใช่ไหม ?
จิตที่เป็นอดีตไม่ใช่จักดับ แต่จิตนั้นของบุคคลนั้นเคยดับ, จิต
ในภังคขณะไม่ใช่จักดับด้วย ไม่ใช่เคยดับด้วย.
ปุคคลธรรมวารนิทเทส จบ

มิสสกวารนิเทส


[77] ในข้อที่ว่า จิตของบุคคลใด ท่านแสดงไว้โดยภาวะ
แห่งตนในข้อที่ว่า ในจิตใด และในจิตใดของบุคคลใด ท่านแสดงไว้
โดยอรรถอันเดียวกัน.
จิตมีราคะของบุคคลใด ฯลฯ กุศลธรรม อกุศลธรรม อัพยากต-
ธรรม สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรรม ฯลฯ สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม

อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อนิทัสสนาปปฏิฆธรรม เหตุธรรม นเหตุ
ธรรม ฯลฯ สรณธรรม อรณธรรม. ธรรมเหล่านี้ จนถึงสรณธรรม
และอรณธรรม ย่อมถึงซึ่งความเป็นยมก 3 คือ มูลยมก จิตตยมก
ธรรมยมก.
มิสสกวารนิทเทส จบ
จิตตยมก จบ

อรรถกถาจิตตยมก


มาติกาฐปนวาระ


บัดนี้ เป็นวรรณา เนื้อความแห่ง จิตตยมก ที่พระผู้มีพระภาค-
เจ้า ทรงรวบรวมไว้เป็นเอกเทสหนึ่งต่างหากด้วยสามารถแห่งธรรมทั้ง-
หลายเหล่านั้นนั่นแหละมีกุศลธรรมเป็นต้นที่ได้แสดงไว้แล้วในมูลยมก
แล้วจึงแสดงต่อจากอนุสยมก.
ในจิตตยมกนั้น เบื้องแรกพึงทราบบาลีววัตถาน1ก่อน ในจิตต-
ยมกนี้ มี 2 วาระ คือ
มาติกาฐปนวาระ -- วาระอันว่าด้วยการตั้งมาติกา2
ฐปิตมาติกาวิสัชนาวาระ -- วาระอันว่าด้วยการวิสัชนมาติกา3
ที่ตั้งไว้แล้ว.
ในมาติกาฐปนวาระนั้น ในเบื้องต้นมีสุทธิกมหาวาระอยู่ 3
คือ : -

1. การกำหนดหัวข้อ.
2. หัวข้อ = อุเทส.
3. นิทเทส.
* มาติกาฐปนวาระ คือ อุทเทส
วิสัชนาวาระ คือ นิทเทส