เมนู

อรรถกถาสุทธักขันธวาระ


ใน สุทธักขันธวาระ คำถามว่า " รูปํ ขนฺโธ " ธรรมที่ชื่อว่า
รูป ชื่อว่า ขันธ์ ใช่ไหม ?
ย่อมตรัสถามว่า " รูปอย่างใดอย่างหนึ่ง "
ที่กล่าวว่า " รูป " รูปนั้นทั้งหมดเป็นขันธ์หรือ "
ในคำถามนั้น
เพราะรูปกล่าวคือ ปิยรูปสาตรูป ก็ดี ภูตรูป และ อุปาทารูป
ทั้งหมดก็ดี ถึงการสงเคราะห์ในขันธ์ 5. เพราะฉะนั้นพระองค์จึงตรัส
รับรองว่า อามนฺตา ใช่.
ในทุติยบท ควรถามว่า " ขันธ์ทั้งหลาย ชื่อว่า รูป ใช่ไหม ? "
เพราะพระองค์ทั้งอธิบายรูปขันธ์ไว้ด้วยคำว่า รูป แล้ว ฉะนั้นจึงไม่
ทรงคำนึงถึง เมื่อจะตรัสถามด้วยอำนาจแห่งอรรถ จึงตรัสว่า ขันธ์
ทั้งหลาย ชื่อว่า รูปขันธ์ ใช่ไหม ?
พึงทราบเนื้อความในบททั้งปวง
โดยอุบายนี้ แม้ในนิทเทสวาระแห่งอายตนยมกเป็นต้น ข้างหน้าก็นัยนี้.
แม้ในคำถามที่ว่า " สญฺญา สญฺญากฺขนฺโธ = ธรรมที่ชื่อว่า
สัญญา ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม ? " นี้, ทิฏฐิสัญญา
ก็ดี
สัญญา ก็ดี พระองค์ตรัสว่า อามนฺตา = ใช่ เพราะความที่แห่ง
ทิฏฐิสัญญาและสัญญา แม้ทั้งหมดก็เป็นขันธ์.
แม้ในบทว่า " สงฺขารา สงฺขารกฺขนฺโธ = สังขาร ชื่อว่า
สังขารขันธ์หรือ "
ก็มีนัยนี้ ชื่อว่า สังขารที่พ้นจากความเป็นขันธ์
ย่อมไม่มี.