สมาทานเหตุกกถา

[1424] สกวาที ศีลที่มีการสมาทานเป็นเหตุ เจริญได้ หรือ ?
ปรวาที ถูกแล้ว.
ส. ผัสสะ เวทนา สัญญา เจตนา จิต ศรัทธา วิริยะ สติ
สมาธิ ปัญญา ที่มีการสมาทานเป็นเหตุ เจริญได้ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1425] ส. ศีลมีสมาทานเป็นเหตุ เจริญได้ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. เจริญได้ดุจเถาวัลย์ เจริญได้ดุจเถาย่างทราย เจริญ
ได้ดุจต้นไม้ เจริญได้ดุจหญ้า เจริญได้ดุจแพหญ้าปล้อง หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1426] ส. ศีลที่มีการสมาทานเป็นเหตุ เจริญได้ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. เมื่อบุคคลสมาทานศีลแล้ว ตรึกกามวิตกอยู่ ตรึก
พยาบาทวิตกอยู่ ตรึกวิหิงสาวิตกอยู่ ศีลก็เจริญได้ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. เป็นการประชุมกันแห่งผัสสะ 2 อย่าง ฯลฯ แห่งจิต
2 อย่าง หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. เป็นการประชุมกันแห่งผัสสะ 2 อย่าง ฯลฯ แห่งจิต
2 อย่าง หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.

ส. ธรรมที่เป็นกุศลและอกุศล ที่มีโทษและไม่มีโทษ ที่
เลวและประณีต ที่ดำและขาว ซึ่งเป็นข้าศึกกัน มาพบกัน หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. ธรรมที่เป็นกุศลและอกุศล มีโทษและไม่มีโทษ เลว
และประณีต ที่ดำและขาว ซึ่งเป็นข้าศึกกัน มาพบกัน หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสไว้ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
4 ประการนี้ ไกลกัน ไกลกันนัก 4 ประการ เป็นไฉน ท้องฟ้าและแผ่นดิน
นี้ ประการแรก ซึ่งไกลกัน ไกลกันนัก ฯลฯ เพราะเหตุฉะนั้น ธรรมของ
สัตบุรุษจึงไกลจากอสัตบุรุษ ดังนี้¹ เป็นสูตรมีอยู่จริง มิใช่หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ถ้าอย่างนั้น ก็ไม่พึงกล่าวว่า ธรรมที่เป็นกุศล และ
อกุศล ที่มีโทษและไม่มีโทษ ที่เลวและประณีต ที่ดำและขาว ซึ่งเป็นข้าศึก
กัน มาพบกันได้
[1427] ป. ไม่พึงกล่าวว่า ศีลที่มีการสมาทานเป็นเหตุ เจริญได้
หรือ ?
ส. ถูกแล้ว.
ป. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสไว้ว่า ชนเหล่าใด ปลูก
สร้างสวน ปลูกสร้างป่า ฯลฯ ชนเหล่านั้น ตั้งอยู่ในธรรม ถึงพร้อมด้วย
ศีล ย่อมจะปลูกไปสู่สวรรค์ ดังนี้² เป็นสูตรมีจริงอยู่ มิใช่หรือ ?

1. องฺ. จตุกฺก 21/47.
2. สํ. สคา. 15/146.

ส. ถูกแล้ว.
ป. ถ้าอย่างนั้น ศีลที่มีการสมาทานเป็นเหตุ ก็เจริญได้
น่ะสิ
สมาทานเหตุกกถา จบ

อรรถกถาสมาทานเหตุกกถา

ว่าด้วย ศีลมีการสมาทานเป็นเหตุ

บัดนี้ ชื่อว่าเรื่องศีลมีการสมาทานเป็นเหตุ. ในเรื่องนั้น ชนเหล่าใด
มีความเห็นผิดดุจลัทธิของนิกายมหาสังฆิกะทั้งหลายนั่นแหละว่า ศีลมี
การสมาทานเป็นเหตุย่อมเจริญ เพราะอาศัยพระบาลีว่า บุญย่อมเจริญ
ทุกเมื่อ เพราะถือเอาอรรถโดยไม่พิจารณาในเรื่องการสร้างอาราม ดังนี้
คำถามของสกวาที หมายถึงชนเหล่านั้น คำตอบรับรองเป็นของปรวาที
หมายเอาการสั่งสมศีลที่ไม่ประกอบด้วยจิต. คำที่เหลือเช่นกับเรื่องก่อน
นั่นแหละ ดังนี้แล.
อรรถกถา สมาทานเหตุกกถา จบ