กรรมเหตุกถา

[1303] สกวาที พระอรหันต์เสื่อมจากอรหัตตผลได้ เพราะเหตุ
แห่งกรรมหรือ ?
ปรวาที ถูกแล้ว.
ส. พระโสดาบัน เสื่อมจากโสดาปัตติผลได้ เพราะเหตุ
แห่งกรรมหรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. พระอรหันต์เสื่อมจากอรหัตผลได้ เพราะเหตุแห่ง
กรรมหรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. พระสกทาคามี ฯลฯ พระอนาคามี เสื่อมจากอนาคา-
มิผลได้ เพราะเหตุแห่งกรรมหรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1304] ส. โสดาบัน ไม่เสื่อมจากโสดาปัตติผล เพราะเหตุแห่ง
กรรมหรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. พระอรหันต์ ไม่เสื่อมจากอรหัตผล เพราะเหตุแห่ง
กรรมหรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. พระสกทาคามี ฯลฯ พระอนาคามี ไม่เสื่อมจาก
อนาคามิผล เพราะเหตุแห่งกรรมหรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. พระอรหันต์ไม่เสื่อมจากอรหัตผล เพราะเหตุแห่ง
กรรมหรือ ?

ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1305] ส. พระอรหันต์เสื่อมจากอรหัตผลได้ เพราะเหตุแห่ง
กรรมหรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. เพราะเหตุแห่งกรรมคือปาณาติบาตหรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. เพราะเหตุแห่งกรรมคืออทินนาทาน ฯลฯ เพราะเหตุ
แห่งกรรมคือกาเมสุมิจฉาจาร เพราะเหตุแห่งกรรมคือมุสาวาท เพราะ
เหตุแห่งกรรมคือปิสุณาวาจา เพราะเหตุแห่งกรรมคือผรุสวาจา เพราะ
เหตุแห่งกรรมคือสัมผัปปลาปะ เพราะเหตุแห่งกรรมคือมาตุฆาต เพราะ
เหตุแห่งกรรมคือปิตุฆาต เพราะเหตุแห่งกรรมคืออรหันตฆาต เพราะ
เหตุแห่งกรรมคือโลหิตุปบาท เพราะเหตุแห่งกรรมคือสังฆเภท หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. เพราะเหตุแห่งกรรมไหน ?
ป. เพราะกล่าวตู่พระอรหันต์ทั้งหลาย.
ส. พระอรหันต์เสื่อมจากอรหัตผลได้ เพราะเหตุแห่ง
กรรม คือกล่าวตู่พระอรหันต์ทั้งหลาย หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ไม่ว่าใครที่กล่าวตู่พระอรหันต์ ย่อมทำให้แจ้ง
อรหัตผลได้ทุกคน หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
กรรมเหตุกถา จบ
วรรคที่ 8 จบ

อรรถกถากัมมเหตุกถา

ว่าด้วยเหตุแห่งกรรม

บัดนี้ ชื่อว่าเรื่องเหตุแห่งกรรม หรือกรรมเป็นเหตุ. ในเรื่องนั้น
ลัทธิแห่งชนเหล่าใดว่า พระอรหันต์รูปใดผู้เคยกล่าวตู่พระอรหันต์
ในภพก่อนด้วยกรรมอันใด พระอรหันต์รูปนั้นย่อมเสื่อมจากความเป็น
พระอรหันต์เพราะกรรมนั้นเป็นเหตุ ดังนี้ ดุจลัทธิของนิกายปุพพเสลิยะ
และสมิติยะทั้งหลาย คำถามของสกวาทีว่า เพราะเหตุแห่งกรรม ดังนี้
หมายถึงชนเหล่านั้น คำตอบรับรองเป็นของปรวาที. คำที่เหลือมีนัยเหมือน
คำที่กล่าวไว้ในปริหานิกถานั่นแหละ.
ข้อว่า เพราะกล่าวตู่พระอรหันต์ทั้งหลาย ความว่า ความเป็น
พระอรหันต์นี้ย่อมเสื่อมเพราะเหตุแห่งกรรมใด ปรวาทีกล่าวเพื่อให้
รับรองซึ่งกรรมนั้น. ทีนั้น สกวาที ยังปรวาทีนั้นให้รับรองซึ่งฝักฝ่าย
นั้นแล้ว จึงกล่าวว่า ไม่ว่าใครที่กล่าวตู่พระอรหันต์ เป็นต้น เพื่อท้วง
ด้วยคำว่า ถ้าว่าชนเหล่าใดพึงเป็นผู้กล่าวตู่พระอรหัตด้วยกรรม
เหล่าใดอย่างนี้ไซร้ ชนเหล่านั้นทั้งหมดพึงบรรลุเป็นพระอรหันต์ได้หรือ
ดังนี้ ปรวาทีเมื่อไม่เห็นนิยามในการบรรลุความเป็นพระอรหันต์ด้วย
กรรมนั้น. จึงตอบปฏิเสธ.
อรรถกถากรรมเหตุกถา จบ