อัฏฐมกกถา

[763] สกวาที บุคคลที่ 8¹ ละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้
แล้ว หรือ ?
ปรวาที ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 เป็นพระโสดาบัน เป็นผู้ถึงแล้ว ได้
เฉพาะแล้ว บรรลุแล้ว กระทำให้แจ้งแล้ว เข้าถึงอยู่ ถูกต้องด้วยกาย
อยู่ ซึ่งโสดาปัตติผล หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
[764] ส. บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉาได้แล้ว
หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 เป็นพระโสดาบัน เป็นผู้ถึงแล้ว
ฯลฯ ถูกแล้วด้วยกายอยู่ ซึ่งโสดาปัตติผล หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[765] ส. บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้แล้ว
หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ละอนุสัยคือทิฏฐิได้แล้ว หรือ ?
1. บุคคลที่ 8 คือ พระอริยบุคคล ผู้ตั้งอยู่ในโสดาปัตติ

ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้แล้ว
หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ละอนุสัยคือวิจิกิจฉา ฯลฯ สีลัพ-
พตปรามาสได้แล้ว หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[766] ส. บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉาได้แล้ว
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉาได้แล้ว
หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ละอนุสัยคือทิฏฐิ ฯลฯ สีลัพพต-
ปรามาสได้แล้ว หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[767] ส. บุคคลที่ 8 ยังละอนุสัยคือทิฏฐิไม่ได้ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ยังละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิไม่ได้
หรือ ?

ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. บุคคลที่ 8 ยังละอนุสัยคือทิฏฐิไม่ได้ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ยังละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉาไม่ได้
หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
ส. บุคคลที่ 8 ยังละอนุสัยคือวิจิกิจฉา ฯ ล ฯ สี-
ลัพพตปรามาสไม่ได้ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ยังละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิไม่ได้
หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
ส. บุคคลที่ 8 ยังละสีลัพพตปรามาสไม่ได้ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ยังละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉาไม่ได้
หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
[768] ส. บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้แล้ว
หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.

ส. บุคคลที่ 8 ยังมรรคให้เกิดแล้ว เพื่อละเครื่อง
กลุ้มรุมคือทิฏฐิ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
ส. บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้แล้ว
หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ยังสติปัฏฐานให้เกิดแล้ว ฯ ล ฯ ยัง
สัมมัปปธาน ฯ ล ฯ ยังโพชฌงค์ให้เกิดแล้ว
เพื่อละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
[769] ส. บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉาได้แล้ว
หรือ ?
ส. บุคคลที่ 8 ยังมรรคให้เกิดแล้ว ฯ ล ฯ ยังโพช-
ฌงค์ให้เกิดแล้ว เพื่อละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจ-
ฉา หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[770] ส. บุคคลที่ 8 ไม่ได้ยังมรรคให้เกิดเพื่อละเครื่อง
กลุ้มรุมคือทิฏฐิ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. เครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิอันบุคคลที่ 8 ละได้แล้ว

ด้วยธรรมที่มิใช่มรรค เป็นโลกิยะ เป็นอารมณ์ของอาสวะ ฯ ล ฯ เป็น
อารมณ์ของสังกิเลส หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
ส. บุคคลที่ 8 ไม่ได้ยังสติปัฏฐาน ฯ ล ฯ ยังโพช-
ฌงค์ ให้เกิดแล้ว เพื่อละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิ
หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. เครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิอันบุคคลที่ 8 ละได้แล้ว
ด้วยธรรมที่มิใช่มรรค เป็นโลกิยะ เป็นอารมณ์ของอาสวะ ฯ ล ฯ เป็น
อารมณ์ของสังกิเลส หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
[771] ส. บุคคลที่ 8 ไม่ได้ยังมรรคให้เกิดแล้ว ฯ ล ฯ ไม่
ได้ยังสติปัฏฐาน ฯ ล ฯ ยังโพชฌงค์ให้เกิดแล้ว เพื่อละเครื่องกลุ้มรุม
คือวิจิกิจฉา หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. เครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉา อันบุคคลที่ 8 ละได้
แล้วด้วยธรรมที่มิใช่มรรค เป็นโลกิยะ เป็นอารมณ์ของอาสวะ ฯ ล ฯ
เป็นอารมณ์ของสังกิเลส หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ

[772] ป. ไม่พึงกล่าวว่า บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุม
คือทิฏฐิได้แล้ว หรือ ?
ส. ถูกแล้ว.
ป. เครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิยังจักเกิดขึ้น หรือ ?
ส. จักไม่เกิดขึ้น.
ป. หากว่า จักไม่เกิดขึ้น ด้วยเหตุนั้นนะท่านจึง
ต้องกล่าวว่า บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้แล้ว.
[773] ป. ไม่พึงกล่าวว่า บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือ
วิจิกิจฉาได้แล้ว หรือ ?
ส. ถูกแล้ว.
ป. เครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉายังจักเกิดขึ้น หรือ ?
จักไม่เกิดขึ้น.
ป. หากว่า จักไม่เกิดขึ้น ด้วยเหตุนั้นนะท่านจึง
ต้องกล่าวว่า บุคคลที่ 8 ละเครื่องกลุ้มรุมคือ
วิจิกิจฉาได้แล้ว.
[779] ส. บุคคลที่ 8 ชื่อว่าละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้
แล้ว เพราะทำอธิบายว่าจักไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ชื่อว่าละอนุสัยคือทิฏฐิได้แล้ว เพราะ

ทำอธิบายว่าจักไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[775] ส. บุคคลที่ 8 ชื่อว่าละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้
แล้ว เพราะทำอธิบายว่าจักไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ชื่อว่าละอนุสัยคือวิจิกิจฉา ฯ ล ฯ
สีลัพพตปรามาสได้แล้ว เพราะทำอธิบายว่าจัก
ไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
[776] ส. บุคคลที่ 8 ชื่อว่าละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉา
ได้แล้ว เพราะทำอธิบายว่าจักไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลที่ 8 ชื่อว่าละอนุสัยคือวิจิกิจฉา ฯ ล ฯ
สีลัพพตปรามาสได้แล้ว เพราะทำอธิบายว่าจัก
ไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
[777] ส. บุคคลที่ 8 ชื่อว่าละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิได้
แล้ว เพราะทำอธิบายว่าจักไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.

ส. บุคคลผู้โคตรภู ชื่อว่าละเครื่องกลุ้มรุมคือทิฏฐิ
ได้แล้ว เพราะทำอธิบายว่าจักไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
[778] ส. บุคคลที่ 8 ชื่อว่าละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉา
ได้แล้ว เพราะทำอธิบายว่าจักไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. บุคคลผู้โคตรภูชื่อว่าละเครื่องกลุ้มรุมคือวิจิกิจฉา
ได้แล้ว เพราะทำ อธิบายว่าจักไม่เกิดขึ้น หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
อัฏฐมกกถา จบ

อรรถกถาอัฏฐมกกถา

ว่าด้วยบุคคลที่ 8¹

บัดนี้ ชื่อว่า เรื่องบุคคลที่ 8 คือ พระอริยบุคคลผู้ตั้งอยู่ใน
โสดาปัตติมรรค. ในเรื่องนั้น ลัทธิแห่งชนเหล่าใดดุจลัทธิของนิกาย
อันธกะ และสมิติยะทั้งหลายในขณะนี้ว่า บุคคลผู้ตั้งอยู่ในโสดาปัตติ-
1. ในคัมภีร์นี้ ท่านลำดับพระอริยบุคคลอย่างนี้ คือ บุคคลผู้ตั้งอยู่
ในอรหัตผล เป็นที่ 1 บุคคลผู้ตั้งอยู่ในอรหัตมรรค เป็นที่ 2 บุคคลผู้ตั้งอยู่
ในอนาคามิผล เป็นที่ 3 ฯลฯ บุคคลผู้ตั้งอยู่ในโสดาปัตติมรรค เป็นที่ 8.