[695] ส. นิโรธเป็น 2 หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. สังขารที่ดับแล้วด้วยปัญญาเป็นเครื่องพิจารณา
ย่อมไม่เกิดขึ้นได้อีก หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. สังขารที่มิได้ดับด้วยปัญญาเป็นเครื่องพิจารณา
ก็ย่อมไม่เกิดขึ้นได้อีก หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯ ล ฯ
ส. ถ้าอย่างนั้น ก็ไม่พึงกล่าวว่า นิโรธเป็น 2.
นิโรธกถา จบ

อรรถกถานิโรธกถา

ว่าด้วยนิโรธ

บัดนี้ ชื่อว่า เรื่องนิโรธคือความดับ. ในเรื่องนั้นชนเหล่าใด
มีความเห็นว่ารวมนิโรธทั้ง 2 คืออัปปฏิสังขานิโรธ คือการดับโดยไม่
ใช้ปัญญาเป็นเครื่องพิจารณา และปฏิสังขานิโรธ คือการดับโดยใช้
ปัญญาเป็นเครื่องพิจารณา ทั้ง 2 นี้เข้าด้วยกัน จึงชื่อว่า นิโรธ-
สัจจะ ดังนี้ ดุจนิกายมหิสาสกะและนิกายอันธกะทั้งหลายในขณะนี้
สกวาทีหมายชนเหล่านั้น จึงถามว่า นิโรธเป็น 2 หรือ คำตอบ
รับรองเป็นของพระปรวาที. ในปัญหาว่า ทุกขนิโรธเป็น 2 หรือ
ปรวาทีไม่ปรารถนาทุกขสัจจะเป็น 2 เหตุใด เพราะเหตุนั้น จึงตอบ