เมนู

8. วิปปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส


[313] ธรรมเหล่าใด ประกอบไม่ได้ด้วย รูปขันธ์ธรรมเหล่านั้น
ประกอบได้ด้วยขันธ์ อายตนะ ธาตุ เท่าไร ? ไม่มีขันธ์ อายตนะ ธาตุ
ที่ประกอบได้.
[314] ธรรมเหล่าใด ประกอบไม่ได้ด้วย เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์
สังขาร วิญญาณขันธ์ ฯลฯ สรณธรรม อรณธรรม
ธรรมเหล่านั้น
ประกอบได้ด้วยขันธ์ อายตนะ ธาตุ เท่าไร ? ไม่มีขันธ์ อายตนะ. ธาตุ ที่
ประกอบได้.
จบวิปปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส

อรรถกถาวิปปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส


บัดนี้ เพื่อจำแนกบท วิปปยุตเตน สัมปยุตตะ พระผู้มีพระภาคเจ้า
จึงเริ่มคำว่า "รูปกฺขนฺเธน" เป็นอาทิ. ปุจฉาแม้ทั้งหมดในบทเหล่านั้น
เป็นโมฆปุจฉาเทียว. เพราะว่า นามขันธ์ 4 ชื่อว่า วิปปยุตด้วยรูปขันธ์. สัมป-
โยคะของธรรมเหล่านั้น ด้วยธรรมเหล่าอื่น จึงไม่มี. รูปและนิพพาน วิปปยุต
ด้วยเวทนาขันธ์. สัมปโยคะของธรรมเหล่านั้น ก็ไม่มีด้วยธรรมอะไร ๆ.
บัณฑิตพึงทราบความเป็นสัมปโยคะของวิปปยุตตธรรมทั้งหลาย ในบททั้งปวง
อย่างนี้ เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำว่า "นตฺถิ" (ไม่มี)
นั่นแหละ ในคำวิสัชนาปัญหาทั้งหมด เพราะความเป็นโมฆะแห่งคำปุจฉา
ดังพรรณนามาฉะนี้ แล.
จบอรรถกถาวิปปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส