เมนู

ปัญหาปุจฉกะ


[789] ปฏิสัมภิทา 4 คือ
1. อัตถปฏิสัมภิทา
2. ธัมมปฏิสัมภิทา
3. นิรุตติปฏิสัมภิทา
4. ปฏิภาณปฏิสัมภิทา

ติกมาติกาปุจฉา - ทุกมาติกาปุจฉา


บรรดาปฏิสัมภิทา 4 ข้อไหนเป็นกุศล ข้อไหนเป็นอกุศล ข้อไหนเป็น
อัพยากตะ ฯลฯ ข้อไหนเป็นสรณะ ข้อไหนเป็นอรณะ ?

ติกมาติกาวิสัชนา


[790] ปฏิสัมภิทา 4 เป็นกุศลก็มี เป็นอัพยากตะก็มี.
เป็นสุขเวทนาสัมปยุตก็มี เป็นอทุกขมสุขเวทนาสัมปยุตก็มี.
ปฏิสัมภิทา 3 เป็นวิปากธัมมธรรมก็มี เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม
ก็มี, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นวิบากก็มี เป็นวิปากธัมมธรรมก็มี เป็นเนววิปาก-
นวิปากธัมมธรรมก็มี.
ปฏิสัมภิทา 3 เป็นอนุปาทินนุปาทานิยะ, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นอนุปา-
ทานิยะก็มี เป็นอนุปาทินนานุปาทานิยะก็มี.
ปฏิสัมภิทา 3 เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกะ, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นอสัง-
กิลิฏฐสังกิเลสิกะก็มี เป็นอสังกิลิฏฐาสังกิเลสิกะก็มี.

ปฏิสัมภิทา 3 เป็นสวิตักกสวิจาระ, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นสวิตักกสวิจาระ
ก็มี เป็นอวิตักกวิจารมัตตะก็มี เป็นอวิตักกาวิจาระก็มี.
ปฏิสัมภิทา 4 เป็นปีติสหคตะก็มี เป็นสุขสหคตะก็มี เป็นอุเปกขาสหคตะ
ก็มี.
ปฏิสัมภิทา 4 เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพะ เป็นเนวทัสส-
เนนนภาวนายปหาตัพพเหตุกะ.
ปฏิสัมภิทา 3 เป็นอาจยคามีก็มี เป็นเนวาจยคามินาปจยคามีก็มี, อัตถ-
ปฏิสัมภิทา เป็นอาจยคามีก็มี เป็นอปจยคามีก็มี เป็นเนวาจยคามินาปจยคามีก็มี
ปฏิสัมภิทา 3 เป็นเนวเสกขานาเสกขะ, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นเสกขะก็มี เป็น
อเสกขะก็มี เป็นเนวเสกขานาเสกขะก็มี.
ปฏิสัมภิทา 3 เป็นปริตตะ, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นปริตตะก็มี เป็น
อัปปมาณะก็มี.
นิรุตติปฏิสัมภิทาเป็นปริตตารัมมณะ ปฏิสัมภิทา 3 เป็นปริตตารัมมณะ
ก็มี เป็นมหัคคตารัมมณะก็มี เป็นอัปปมาณารัมมณะก็มี.
ปฏิสัมภิทา 3 เป็นมัชฌิมะ, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นมัชฌิมะก็มี เป็น
ปณีตะก็มี.
ปฏิสัมภิทา 3 เป็นอนิยตะ, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นสัมมัตตนิยตะก็มี เป็น
อนิยตะก็มี.
นิรุตติปฏิสัมภิทา กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นมัคคารัมมณะ แม้เป็น
มัคคเหตุกะ แม้เป็นมัคคาธิปติ, อัตถปฏิสัมภิทา ไม่เป็นมัคคารัมมณะ เป็น
มัคคเหตุกะก็มี เป็นมัคคาธิปติก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นมัคคเหตุกะก็มี แม้
เป็นมัคคาธิปติก็มี, ปฏิสัมภิทา 2 เป็นมัคคารัมมณะ แต่ไม่เป็นมัคคเหตุกะ
เป็นมัคคาธิปติก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นมัคคารัมมณะ แม้เป็นมัคคาธิปติก็มี

ปฏิสัมภิทา 3 เป็นอุปปันนะก็มี เป็นอนุปปันนะก็มี กล่าวไม่ได้ว่า
เป็นอุปปาที, อัตถปฏิสัมภิทา เป็นอุปปันนะก็มี เป็นอนุปปันนะก็มี เป็น
อุปปาทีก็มี.
ปฏิสัมภิทา 4 เป็นอดีตก็มี เป็นอนาคตก็มี เป็นปัจจุบันก็มี.
นิรุตติปฏิสัมภิทา เป็นปัจจุปปันนารัมมณะ, ปฏิสัมภิทา 2 เป็นอตีตา-
รัมมณะก็มี เป็นอนาคตารัมมณะก็มี เป็นปัจจุปปันนารัมมณะก็มี, อัตถปฏิสัมภิ-
ทา เป็นอตีตารัมมณะก็มี เป็นอนาคตารัมมณะก็มี เป็นปัจจุปปันนารัมมณะก็มี
กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นอตีตารัมมณะ แม้เป็นอนาคตารัมมณะ แม้เป็นปัจจุป-
ปันนารัมมณะก็มี.
ปฏิสัมภิทา 4 เป็นอัชฌัตตะก็มี เป็นพหิทธาก็มี เป็นอัชฌัตตพหิทธา
ก็มี.
นิรุตติปฏิสัมภิทา เป็นพหิทธารัมมณะ, ปฏิสัมภิทา 3 เป็นอัชฌัตตา-
รัมมณะก็มี เป็นพหิทธารัมมณะก็มี เป็นอัชฌัตตพหิทธารัมมณะก็มี.
ปฏิสัมภิทา 4 เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆะ.

ทุกมาติกาวิสัชนา


1,2. เหตุโคจฉกวิสัชนาและจูฬันตรทุกวิสัชนา


[791] ปฏิสัมภิทา 4 เป็นเหตุ เป็นสเหตุกะ เป็นเหตุสัมปยุต
เป็นเหตุสเหตุกะ เป็นเหตุเหตุสัมปยุต กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นนเหตุสเหตุกะ
แม้เป็นนเหตุกะ. ปฏิสัมภิทา 4 เป็นสัปปัจจยะ เป็นสังขตะ เป็นอนิทัสสนะ
เป็นอัปปฏิฆะ เป็นอรูป, ปฏิสัมภิทา 3 เป็นโลกิยะ อัตถปฏิสัมภิทา เป็น
โลกิยะก็มี เป็นโลกุตตระก็มี ปฏิสัมภิทา 4 เป็นเกนจิวิญเญยยะ เป็นเกนจิ-
นวิญเญยยะ.