จากอกุศลธรรมทั้งหลายแล้ว บรรลุปฐมฌาน ประกอบด้วยวิตก วิจาร มีปีติ
และสุข อันเกิดแต่วิเวก เป็นทุกขาปฏิปทาทันธาภิญญา อยู่ ในสมัยใด ผัสสะ
ฯลฯ อวิกเขปะ มีในสมัยนั้น สภาวธรรมเหล่านั้น ชื่อว่า กุศล.
ภิกษุสงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรมทั้งหลายแล้ว บรรลุปฐมฌาน
อันเป็นวิบาก เพราะโลกุตตรกุศลฌานอันได้ทำไว้แล้ว ได้เจริญไว้แล้วนั้น
แล ประกอบด้วยวิตก วิจาร มีปีติและสุขอันเกิดแต่วิเวก เป็นทุกขาปฏิปทา-
ทันธาภิญญา ชนิดสุญญตะ อยู่ในสมัยใด มรรคมีองค์ 8 คือ สัมมาทิฏฐิ ฯลฯ
สัมมาสมาธิ มีนัยสมัยนั้น.
นี้เรียกว่า มรรคมีองค์ 8 ธรรมทั้งหลายที่เหลือ เรียกว่า ธรรมที่
สัมปยุตด้วยมรรคมีองค์ 8.

ปัญจังคิกวาระ

เอกโตปุจฉาวิสัชนานัย

[592] มรรคมีองค์ 5 คือ
1. สัมมาทิฏฐิ
2. สัมมาสังกัปปะ
3. สัมมาวายามะ
4. สัมมาสติ
5. สัมมาสมาธิ
ในธรรมเหล่านั้น มรรคมีองค์ 5 เป็นไฉน ?
ภิกษุในศาสนานี้ เจริญโลกุตตรฌาน อันเป็นเครื่องนำออกไปจาก
โลกให้เข้าสู่นิพพาน เพื่อประหานทิฏฐิ เพื่อบรรลุปฐมภูมิ สงัดจากกาม สงัด