เมนู

วรรณนาอภิธรรมภาชนีย์


ในอภิธรรมภาชนีย์ สัมมัปปธานแม้ทั้งหมด พระผู้มีพระภาคเจ้า
ทรงแสดงไว้เพียงหัวข้อแห่งนัยแห่งเทศนาที่ทรงจำแนกแล้วในธรรมสังคณี
นั่นแหละ ซึ่งเป็นคำชี้แจงไว้แล้ว.
ในอธิการนี้ พึงทราบนัยที่ต่างกัน.
พึงทราบอย่างไร คือ พึงทราบในโสดาปัตติมรรคในสัม-
มัปปธานที่หนึ่งก่อน

ใน ฌานาภินิเวส (ในการอาศัยฌาน) มี 10 นัย ด้วยสามารถ
แห่งจตุกกะและปัญจกะอย่างละ 2 ในฐานะทั้ง 5 เหล่านี้ คือ สุทธิกปฏิปทา
สุทธิกสุญญตา สุญญตปฏิปทา สุทธิกอัปปณิหิตา อัปปณิหิตปฏิปทา. ในนัย
ทั้งหลายแม้ที่เหลือก็เหมือนกัน. เพราะฉะนั้น ในอภินิเวสะ 20 นัย จึงได้
200 นัย. นัย 200 เหล่านั้น คูณด้วยอธิบดี 4 เป็น 800 นัย. นัยแม้ทั้งหมด
คือ สุทธิกะ 200 กับสาธิปติ 800 จึงเป็น 1,000 นัย ด้วยประการฉะนี้.
ก็ในสุทธิกสัมมัปปธาน ในทุติยสัมมัปปธานเป็นต้นก็เหมือนกัน คือ
ได้ 5,000 นัย ในโสดาปัตติมรรค. ในโสดาปัตติมรรค ฉันใด แม้ในมรรค
ที่เหลือก็ฉันนั้น ฉะนั้น จึงเป็น 20,000 นัย ด้วยสามารถแห่งกุศล.
แต่ในวิบาก กิจที่พึงกระทำด้วยสัมมัปปธานทั้งหลายไม่มี
เพราะฉะนั้นวาระว่าด้วยวิบาก พระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรงถือเอา

ฉะนี้แล.
วรรณนาอภิธรรมภาชนีย์ จบ