ว่าด้วยเกิดพร้อมกันดับพร้อมกัน

ก็คำว่า โดยการเกิดพร้อมกันดับพร้อมกัน ความว่า รูปเกิด
พร้อมกับรูป ดับพร้อมกับรูป อรูปเกิดพร้อมกับอรูป ดับพร้อมกับอรูป พึง
ทราบความที่ขันธ์ 5 เกิดพร้อมกัน และดับพร้อมกัน ด้วยประการฉะนี้.

ว่าด้วยเกิดต่างขณะกันดับต่างขณะกัน

ก็ความที่ขันธ์ 5 เกิดต่างขณะกันดับต่างขณะกันบัณฑิตพึงแสดงด้วย
สันตติรูป 4* จริงอยู่ สันตติรูปทั้ง 4 ในส่วนนั้น ๆ ของสรีระนี้เบื้องบน
แต่พื้นเท้าขึ้นไป เบื้องต่ำแต่ปลายผมลงมามีหนังหุ้มอยู่โดยรอบ ย่อมเป็นไป
โดยความเป็นกลุ่มเป็นก้อน. เมื่อสันตติรูป 4 แม้นั้นเป็นไปอย่างนี้ ก็พึง
กำหนดความที่รูปเหล่านั้นมีความเกิดเป็นต้นไม่ได้ เหมือนแถวปลวกหรือ
แถวมดแดง เมื่อบุคคลแลดูอยู่ก็จะเป็นดุจเนื่องเป็นอันเดียวกัน แต่
มิได้เนื่องเป็นอันเดียวกัน เพราะในที่ใกล้ศีรษะของมดตัวหนึ่งจะมี
ศีรษะบ้าง ท้องบ้าง เท้าบ้างของมดตัวอื่น ๆ ในที่ใกล้ท้องของมด
ตัวหนึ่งจะมีศีรษะบ้าง ท้องบ้าง เท้าบ้างของมดตัวอื่น ๆ ในที่ใกล้
เท้าของมดตัวหนึ่งก็จะมีศีรษะบ้าง ท้องบ้าง เท้าบ้าง ของมดตัวอื่น ๆ
ฉันใด แม้สันตติรูป 4 ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ในอุปาทขณะของสันตติรูป
หนึ่งจะมีอุปาทะบ้าง ฐิติบ้าง ภังคะบ้าง ของสันตติรูปอื่น ๆ ในฐิติขณะของ
สันตติรูปหนึ่งจะมีอุปาทะบ้าง ฐิติบ้าง ภังคะบ้างของสันตติรูปอื่น ๆ ในภังค-
ขณะของสันตติรูปหนึ่งจะมีอุปาทะบ้าง ฐิติบ้าง ภังคะบ้างของสันตติรูปอื่น ๆ.
พึงทราบความที่ขันธ์ 5 เกิดต่างขณะกันดับต่างขณะกันในสันตติรูป 4 นี้ด้วย
ประการฉะนี้.
* สันตติรูป 4 คือ กรรมชรูป (รูปเกิดแต่กรรม) 1 จิตตชรูป (รูปเกิดแต่จิต) 1 อุตุชรูป
(รูปเกิดแต่อุตุ) 1 อาหารชรูป (รูปเกิดแต่อาหาร) 1