ขันธ์ 4 เป็นมิจฉัตตนิยตะก็มี เป็นสัมมัตตนิยตะก็มี เป็นอนิยตะก็มี รูปขันธ์
เป็นอนารัมมณะ ขันธ์ 4 เป็นมัคคารัมมณะก็มี เป็นมัคคเหตุกะก็มี เป็น
มัคคาธิปติก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นมัคคารัมมณะ แม้เป็นมัคคเหตุกะ
แม้เป็นมัคคาธิปติก็มี ขันธ์ 5 เป็นอุปปันนะก็มี เป็นอนุปปันนะก็มี เป็น
อุปปาทีก็มี ขันธ์ 5 เป็นอดีตก็มี เป็นอนาคตก็มี เป็นปัจจุบันก็มี รูปขันธ์
เป็นอนารัมมณะ ขันธ์ 4 เป็นอตีตารัมมณะก็มี เป็นอนาคตารัมมณะก็มี
เป็นปัจจุปปันนารัมมณะก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นอตีตารัมมณะ แม้เป็น
อนาคตารัมมณะ แม้เป็นปัจจุปปันนารัมมณะก็มี ขันธ์ 5 เป็นอัชฌัตตะก็มี
เป็นพหิทธาก็มี เป็นอัชฌัตตพหิทธาก็มี รูปขันธ์ เป็นอนารัมมณะ ขันธ์ 4
เป็นอัชฌัตตารัมมณะก็มี เป็นพหิทธารัมมณะก็มี เป็นอัชฌัตตพหิทธารัมมณะ
ก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นอัชฌัตตารัมมณะ แม้เป็นพหิทธารัมมณะ แม้เป็น
อัชฌัตตพหิทธารัมมณะก็มี ขันธ์ 4 เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆะ รูปขันธ์ เป็น
สนิทัสสนสัปปฏิฆะก็มี เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆะก็มี เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆะก็มี.

ทุกมาติกาวิสัชนา

1. เหตุโคจฉกวิสัชนา

[86] ขันธ์ 4 เป็นนเหตุ สังขารขันธ์เป็เหตุก็มี เป็นนเหตุก็มี
รูปขันธ์ เป็นอเหตุกะ ขันธ์ 4 เป็นสเหตุกะก็มี เป็นอเหตุกะก็มี รูปขันธ์
เป็นเหตุวิปปยุต ขันธ์ 4 เป็นเหตุสัมปยุตก็มี เป็นเหตุวิปปยุตก็มี รูปขันธ์
กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นเหตุสเหตุกะ แม้เป็นสเหตุกนเหตุ ขันธ์ 3 กล่าวไม่ได้ว่า
เป็นเหตุสเหตุกะ เป็นสเหตุกนเหตุก็มี กล่าวไม่ได้ว่า เป็นสเหตุกนเหตุก็มี
สังขารขันธ์เป็นเหตุสเหตุกะก็มี เป็นสเหตุกนเหตุก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็น

เหตุสเหตุกะ แม้เป็นสเหตุกนเหตุก็มี รูปขันธ์ กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็น
เหตุเหตุสัมปยุต แม้เป็นเหตุสัมปยุตตนเหตุ ขันธ์ 3 กล่าวไม่ได้ว่า เป็นเหตุ
เหตุสัมปยุต เป็นเหตุสัมปยุตตนเหตุก็มี กล่าวไม่ได้ว่า เป็นเหตุสัมปยุตตนเหตุ
ก็มี สังขารขันธ์ เป็นเหตุเหตุสัมปยุตก็มี เป็นเหตุสัมปยุตตนเหตุก็มี กล่าว
ไม่ได้ว่า แม้เป็นเหตุเหตุสัมปยุต แม้เป็นเหตุสัมปยุตตนเหตุก็มี รูปขันธ์
เป็นนเหตุอเหตุกะ ขันธ์ 3 เป็นนเหตุสเหตุกะก็มี เป็นนเหตุอเหตุก็มี
สังขารขันธ์เป็นนเหตุสเหตุกะก็มี เป็นนเหตุอเหตุกะก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็น
นเหตุสเหตุกะ แม้เป็นนเหตุอเหตุกะก็มี.

2. จูฬันตรทุกวิสัชนา

[87] ขันธ์ 5 เป็นสัปปัจจยะ เป็นสังขตะ ขันธ์ 4 เป็นอนิทัสสนะ
รูปขันธ์ เป็นสนิทัสสนะก็มี เป็นอนิทัสสนะก็มี ขันธ์ 4 เป็นอัปปฏิฆะ
รูปขันธ์ เป็นสัปปฏิฆะก็มี เป็นอัปปฏิฆะก็มี รูปขันธ์ เป็นรูปขันธ์ 4 เป็น
อรูป รูปขันธ์เป็นโลกิยะ ขันธ์ 4 เป็นโลกิยะก็มี เป็นโลกุตระก็มี ขันธ์ 5
เป็นเกนจิวิญเญยยะ เป็นเกนจินวิญเญยยะ.

3. อาสวโคจฉกวิสัชนา

[88] ขันธ์ 8 เป็นโนอาสวะ สังขารขันธ์ เป็นอาสวะก็มี เป็น
โนอาสวะก็มี รูปขันธ์ เป็นสาสวะ ขันธ์ 4 เป็นสาสวะก็มี เป็นอนาสวะก็มี
รูปขันธ์ เป็นอาสววิปปยุต ขันธ์ 4 เป็นอาสวสัมปยุตก็มี เป็นอาสววิปปยุต
ก็มี รูปขันธ์ กล่าวไม่ได้ว่าเป็นอาสวสาสวะ เป็นสาสวโนอาสวะ ขันธ์ 3
กล่าวไม่ได้ว่า เป็นอาสวสาสวะ เป็นสาสวโนอาสวะก็มี กล่าวไม่ได้ว่า เป็น
สาสวโนอาสวะก็มี สังขารขันธ์ เป็นอาสวสาสวะก็มี เป็นสาสวโนอาสวะก็มี