ขันธ์ 4 เป็นมิจฉัตตนิยตะก็มี เป็นสัมมัตตนิยตะก็มี เป็นอนิยตะก็มี รูปขันธ์
เป็นอนารัมมณะ ขันธ์ 4 เป็นมัคคารัมมณะก็มี เป็นมัคคเหตุกะก็มี เป็น
มัคคาธิปติก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นมัคคารัมมณะ แม้เป็นมัคคเหตุกะ
แม้เป็นมัคคาธิปติก็มี ขันธ์ 5 เป็นอุปปันนะก็มี เป็นอนุปปันนะก็มี เป็น
อุปปาทีก็มี ขันธ์ 5 เป็นอดีตก็มี เป็นอนาคตก็มี เป็นปัจจุบันก็มี รูปขันธ์
เป็นอนารัมมณะ ขันธ์ 4 เป็นอตีตารัมมณะก็มี เป็นอนาคตารัมมณะก็มี
เป็นปัจจุปปันนารัมมณะก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นอตีตารัมมณะ แม้เป็น
อนาคตารัมมณะ แม้เป็นปัจจุปปันนารัมมณะก็มี ขันธ์ 5 เป็นอัชฌัตตะก็มี
เป็นพหิทธาก็มี เป็นอัชฌัตตพหิทธาก็มี รูปขันธ์ เป็นอนารัมมณะ ขันธ์ 4
เป็นอัชฌัตตารัมมณะก็มี เป็นพหิทธารัมมณะก็มี เป็นอัชฌัตตพหิทธารัมมณะ
ก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นอัชฌัตตารัมมณะ แม้เป็นพหิทธารัมมณะ แม้เป็น
อัชฌัตตพหิทธารัมมณะก็มี ขันธ์ 4 เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆะ รูปขันธ์ เป็น
สนิทัสสนสัปปฏิฆะก็มี เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆะก็มี เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆะก็มี.

ทุกมาติกาวิสัชนา

1. เหตุโคจฉกวิสัชนา

[86] ขันธ์ 4 เป็นนเหตุ สังขารขันธ์เป็เหตุก็มี เป็นนเหตุก็มี
รูปขันธ์ เป็นอเหตุกะ ขันธ์ 4 เป็นสเหตุกะก็มี เป็นอเหตุกะก็มี รูปขันธ์
เป็นเหตุวิปปยุต ขันธ์ 4 เป็นเหตุสัมปยุตก็มี เป็นเหตุวิปปยุตก็มี รูปขันธ์
กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็นเหตุสเหตุกะ แม้เป็นสเหตุกนเหตุ ขันธ์ 3 กล่าวไม่ได้ว่า
เป็นเหตุสเหตุกะ เป็นสเหตุกนเหตุก็มี กล่าวไม่ได้ว่า เป็นสเหตุกนเหตุก็มี
สังขารขันธ์เป็นเหตุสเหตุกะก็มี เป็นสเหตุกนเหตุก็มี กล่าวไม่ได้ว่า แม้เป็น