เมนู

[586] รูปเป็นรูปอนิจจตา นั้น เป็นไฉน ?
ความสิ้นไป ความเสื่อมไป ความแตก ความทำลาย ความไม่เที่ยง
ความอันตรธานแห่งรูป อันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปเป็นรูปอนิจจตา.
รูปไม่เป็นรูปอนิจจตา นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปไม่เป็นรูป
อนิจจตา.
[587] รูปเป็นกพฬิงการาหาร นั้น เป็นไฉน ?
ข้าวสุก ขนมสด นมแห้ง ปลา เนื้อ นมสด นมส้ม เนยใส
เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย หรือรูปแท้อื่นใด มีอยู่ อันเป็นของใส่ปาก
ขบเคี้ยว กลืนกิน อิ่มท้อง ของสัตว์นั้น ๆ ในชนบทใด ๆ สัตว์ทั้งหลาย
เลี้ยงชีวิตโดยโอซาอันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปเป็นกพฬิงการาหาร.
รูปไม่เป็นกพฬิงการาหาร นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ รูปอนิจจตา รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปไม่เป็นกพฬิง-
การาหาร.
สงเคราะห์รูปเป็นหมวดละ 2 อย่างนี้.
ทุกนิเทส จบ

ติกนิเทศ


[588] รูปภายในเป็นอุปาทา นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในเป็นอุปาทา.
รูปภายนอกที่เป็นอุปาทา นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็น
อุปาทา.

รูปภายนอกที่เป็นอนุปาทา นั้น เป็นไฉน ?
โผฏฐัพพายตนะ อาโปธาตุ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็น
อนุปาทา.
[689] รูปภายในเป็นอุปาทินนะ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในเป็นอุปา-
ทินนะ.
รูปภายนอกที่เป็นอุปาทินนะ นั้น เป็นไฉน ?
อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ หรือรูปแม้อื่นใด มีอยู่ ได้แก่
รูปายตนะ คันธายตนะ รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ อากาศธาตุ อาโปธาตุ
รูปอุปจยะ รูปสันตติ กพฬิงการาหาร ที่กรรมแต่งขึ้น รูปทั้งนี้เรียกว่า รูป
ภายนอกที่เป็นอุปาทินนะ.
รูปภายนอกที่เป็นอนุปาทินนะ นั้น เป็นไฉน ?
สัททายตนะ กายวิญญัตติ วจีวิญญัตติ รูปลหุตา รูปมุทุตา รูปกัมมัญญ-
ตา รูปชรตา รูปอนิจจตา หรือรูปแม้อื่นใด มีอยู่ ได้แก่รูปายนตะ สัททายตนะ
คันธายตนะ รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ อากาศธาตุ อาโปธาตุ รูปอุปจยะ
รูปสันตติ กพฬิงการาหาร ที่กรรมมิได้แต่งขึ้น รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอก
ที่เป็นอนุปาทินนะ.
[590] รูปภายในเป็นอุปาทินนุปาทานิยะ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในเป็น อุปา-
ทินนุปาทานิยะ.
รูปภายนอกที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยะ นั้น เป็นไฉน ?
อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ หรือรูปแม้อื่นใด มีอยู่ ได้แก่
รูปายตนะ คันธายตนะ รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ อากาศธาตุ อาโปธาตุ

รูปอุปจยะ รูปสันตติ กพฬิงการาหาร ที่กรรมแต่งขึ้น รูปทั้งนี้เรียกว่า รูป
ภายนอกที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยะ.
รูปภายนอกที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยะ นั้น เป็นไฉน ?
สัททายตนะ กายวิญญัตติ วจีวิญญัตติ รูปลหุตา รูปมุทุตา รูปกัมมัญญ-
ตา รูปชรตา รูปอนิจจตา หรือรูปแม้อื่นใด มีอยู่ ได้แก่ รูปายตนะ คันธายตนะ
รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ อากาศธาตุ อาโปธาตุ รูปอุปจยะ รูปสันตติ
กพฬิงการาหาร ที่กรรมมิได้แต่งขึ้น รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็น
อนุปาทินนุปาทานิยะ.
[591] รูปภายในที่เป็นอนิทัสสนะ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในเป็น
อนิทัสสนะ.
รูปภายนอกที่เป็นสนิทัสสนะ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นสนิทัสสนะ.
รูปภายนอกที่เป็นอนิทัสสนะ นั้น เป็นไฉน ?
สัททายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
เป็นอนิทัสสนะ.
[592] รูปภายในเป็นสัปปฏิฆะ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในเป็นสัปปฏิฆะ.
รูปภายนอกที่เป็นสัปปฏิฆะ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ โผฏฐัพพายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
เป็นสัปปฏิฆะ.

รูปภายนอกที่เป็นอัปปฏิฆะ นั้น เป็นไฉน ?
อิตถินทรีย์ ฯลฯ กฬฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
เป็นอัปปฏิฆะ.
[593] รูปภายในเป็นอินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
จักขุนทรีย์ ฯลฯ กายินทรีย ์ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในเป็นอินทรีย์
รูปภายนอกที่เป็นอินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
เป็นอินทรีย์.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นอินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นอินทรีย์.
[594] รูปภายในไม่เป็นมหาภูต นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
มหาภูต.
รูปภายนอกที่เป็นมหาภูต นั้น เป็นไฉน ?
โผฏฐัพพายตนะ อาโปธาตุ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นมหาภูต.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นมหาภูต นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นมหาภูต.
[595] รูปภายในไม่เป็นวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
วิญญัตติ.
รูปภายนอกที่เป็นวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?

กายวิญญัตติ วจีวิญญัตติ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นวิญญัตติ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นวิญญัตติ.
[596] รูปภายในไม่เป็นจิตตสมุฏฐาน นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
จิตตสมุฏฐาน.
รูปภายนอกที่เป็นจิตตสมุฏฐาน นั้น เป็นไฉน ?
กายวิญญัตติ วจีวิญญัตติ หรือแม้รูปอื่นใด มีอยู่ ได้แก่ รูปายตนะ
สัททายตนะ คันธายตนะ รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ อากาศธาตุ อาโปธาตุ
รูปลหุตา รูปมุทุตา รูปกัมมัญญตา รูปอุปจยะ รูปสันตติ กพฬิงการาหาร
ที่เกิดจากจิต มีจิตเป็นเหตุ มีจิตเป็นสมุฏฐาน รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอก
ที่เป็นจิตตสมุฏฐาน.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นจิตตสมุฏฐาน นั้น เป็นไฉน ?
อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ รูปชรตา รูปอนิจจตา หรือ
รูปแม้อื่นใด มีอยู่ ได้แก่ รูปายตนะ สัททายตนะ คันธายตนะ รสายตนะ
โผฏฐัพพายตนะ อากาศธาตุ อาโปธาตุ รูปลหุตา รูปกัมมัญญตา รูปอุปจยะ
รูปสันตติ กพฬิงการาหาร ที่ไม่ได้เกิดจากจิต ไม่มีจิตเป็นเหตุ ไม่มีจิตเป็น
สมุฏฐาน รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่เป็นจิตตสมุฏฐาน ?
[597] รูปภายในไม่เป็นจิตตสหภู นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
จิตตสหภู.

รูปภายนอกที่เป็นจิตตสหภู นั้น เป็นไฉน ?
กายวิญญัตติ วจีวิญญัตติ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นจิตตสหภู.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นจิตสหภู นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่เป็น
จิตตสหภู.
[598] รูปภายในไม่เป็นจิตตานุปริวัติ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
จิตตานุปริวัติ.
รูปภายนอกที่เป็นจิตตานุปริวัติ นั้น เป็นไฉน ?
กายวิญญัตติ วจีวิญญัตติ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นจิตตา-
นุปริวัติ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นจิตตานุปริวัติ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นจิตตานุปริวัติ.
[599] รูปภายในที่หยาบ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่หยาบ.
รูปภายนอกที่หยาบ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ โผฏฐัพพายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่หยาบ.
รูปภายนอกที่ละเอียด นั้น เป็นไฉน ?
อิตถินทรีย์ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
ละเอียด.
[600] รูปภายในที่อยู่ใกล้ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่อยู่ใกล้

รูปภายนอกที่อยู่ไกล นั้น เป็นไฉน ?
อิตถินทรีย์ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
อยู่ไกล.
รูปภายนอกที่อยู่ใกล้ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ โผฏฐัพพายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
อยู่ใกล้.
[601] รูปภายนอกที่ไม่เป็นที่อาศัยเกิดของจักขุสัมผัส นั้น
เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นที่อาศัยเกิดของจักขุสัมผัส.
รูปภายในที่เป็นที่อาศัยเกิดของจักษุสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นที่อาศัยเกิดของจักขุสัมผัส.
รูปภายในที่ไม่เป็นที่อาศัยเกิดของจักขุสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
ที่อาศัยเกิดของจักขุสัมผัส.
[602] รูปภายนอกไม่เป็นที่อาศัยเกิดของเวทนา อันเกิดแต่
จักขุสัมผัส ฯลฯ ของสัญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจักษุวิญญาณ

นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
ที่อาศัยเกิดของจักขุวิญญาณ.
รูปภายในที่เป็นที่อาศัยของจักขุวิญญาณ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นที่อาศัยเกิดของจักขุวิญญาณ.

รูปภายในที่ไม่เป็นที่อาศัยเกิดของจักขุวิญญาณ นั้น เป็นไฉน ?
โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็นที่
อาศัยเกิดของจักขุวิญญาณ.
[603] รูปภายนอกไม่เป็นที่อาศัยเกิดของโสตสัมผัส ฯลฯ
ของฆานสัมผัส ฯลฯ ของชิวหาสัมผัส ฯลฯ ของกายาสัมผัส
นั้น
เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
ที่อาศัยเกิดของกายสัมผัส.
รูปภายในที่เป็นที่อาศัยเกิดของกายสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นที่อาศัยเกิดของกายสัมผัส.
รูปภายในที่ไม่เป็นที่อาศัยเกิดของกายสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ ชิวหายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
ที่อาศัยเกิดของกายสัมผัส.
[604] รูปภายนอกไม่เป็นที่อาศัยเกิดของเวทนา อันเกิดแต่
กายสัมผัส ฯลฯ ของสัญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวิญญาณ

นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
ที่อาศัยเกิดของกายวิญญาณ.
รูปภายในที่เป็นที่อาศัยเกิดของกายวิญญาณ นั้น เป็นไฉน ?
กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นที่อาศัยเกิดของกายวิญญาณ.
รูปภายในไม่เป็นที่อาศัยเกิดของกายวิญญาณ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ ชิวหายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็นที่
อาศัยเกิดของกายวิญญาณ.

[605] รูปภายในไม่เป็นอารมณ์ของจักขุสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
อารมณ์ของจักขุสัมผัส.
รูปภายนอกที่เป็นอารมณ์ของจักขุสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นอารมณ์ของจักขุสัมผัส.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นอารมณ์ของจักขุสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
สัททายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
ไม่เป็นอารมณ์ของจักขุสัมผัส.
[606] รูปภายในไม่เป็นอารมณ์ของเวทนาอันเกิดแต่จักขุ-
สัมผัส ฯลฯ ของสัญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจักขุวิญญาณ

นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
อารมณ์ของจักขุวิญญาณ.
รูปภายนอกที่เป็นอารมณ์ของจักขุวิญญาณ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นอารมณ์ของจักขุวิญญาณ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นอารมณ์ของจักขุวิญญาณ นั้น เป็นไฉน ?
สัททายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
ไม่เป็นอารมณ์ของจักขุวิญญาณ.
[607] รูปภายในไม่เป็นอารมณ์ของโสตสัมผัส ฯลฯ ของ
ฆานสัมผัส ฯลฯ ของชิวหาสัมผัส ฯลฯ ของกายสัมผัส
นั้น
เป็นไฉน ?

จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
อารมณ์ของกายสัมผัส.
รูปภายนอกที่เป็นอารมณ์ของกายสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
โผฏฐัพพายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกเป็นอารมณ์ของกาย-
สัมผัส.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นอารมณ์ของกายสัมผัส นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นอารมณ์ของกายสัมผัส.
[608] รูปภายในไม่เป็นอารมณ์ของเวทนา อันเกิดแต่กาย
สัมผัส ฯลฯ ของสัญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวิญญาณ

นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
อารมณ์ของกายวิญญาณ.
รูปภายนอกที่เป็นอารมณ์ของกายวิญญาณ นั้น เป็นไฉน ?
โผฏฐัพพายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นอารมณ์ของกาย-
วิญญาณ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นอารมณ์ของกายวิญญาณ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่
เป็นอารมณ์ของกายวิญญาณ.
[609] รูปภายนอกที่ไม่เป็นจักขายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่
เป็นจักขายตนะ.

รูปภายในที่เป็นจักขายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
จักขุใด เป็นปสาทรูป อาศัยมหาภูตรูป 4 ฯลฯ นี้เรียกว่าจักขุบ้าง
ฯลฯ บ้านว่างบ้าง รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นจักขายตนะ.
รูปภายในที่ไม่เป็นจักขายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
จักขายตนะ.
[610] รูปภายนอกไม่เป็นโสตายตนะ ฯลฯ ไม่เป็นฆานาย-
ตนะ ฯลฯ ไม่เป็นชิวหายตนะ ฯลฯ ไม่เป็นกายายตนะ
นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
กายายตนะ.
รูปภายในที่เป็นกายายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
กายใด เป็นปสาทรูป อาศัยมหาภูตรูป 4 ฯลฯ นี้เรียกว่ากายบ้าง
ฯลฯ บ้านว่างบ้าง รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นกายายตนะ.
รูปภายในที่ไม่เป็นกายายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ ชิวหายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
กายายตนะ.
[611] รูปภายในที่ไม่เป็นรูปายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
รูปายตนะ.
รูปภายนอกที่เป็นรูปายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
รูปใด เป็นสี อาศัยมหาภูตรูป 4 ฯลฯ นี้เรียกว่า รูปบ้าง รูปายตนะ
บ้าง รูปธาตุบ้าง รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นรูปายตนะ.

รูปภายนอกที่ไม่เป็นรูปายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
สัททายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่
ไม่เป็นรูปายตนะ.
[612] รูปภายในไม่เป็นสัททายตนะ ฯลฯ ไม่เป็นคันธาย-
ตนะ ฯลฯ ไม่เป็นรสายตนะ ฯลฯ ไม่เป็นโผฏฐัพพายตนะ

นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
โผฏฐัพพายตนะ.
รูปภายนอกที่เป็นโผฏฐัพพายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
ปฐวีธาตุ ฯลฯ นี้เรียกว่า โผฏฐัพพะบ้าง โผฏฐัพพายตนะบ้าง
โผกฐัพพธาตุบ้าง รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นโผฏฐัพพายตนะ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นโผฏฐัพพายตนะ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นโผฏฐัพพายตนะ.
[613] รูปภายนอกไม่เป็นจักขุธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
จักขุธาตุ.
รูปภายในที่เป็นจักขุธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นจักขุธาตุ.
รูปภายในที่ไม่เป็นจักขุธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
จักขุธาตุ.

[614] รูปภายนอกที่ไม่เป็นโสตธาตุ ฯลฯ ไม่เป็นฆานธาตุ
ฯลฯ ไม่เป็นชิวหาธาตุ ฯลฯ ไม่เป็นกายธาตุ
นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
กายธาตุ.
รูปภายในที่เป็นกายธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นกายธาตุ.
รูปภายในที่ไม่เป็นกายธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ ชิวหายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
กายธาตุ.
[615] รูปกายในที่ไม่เป็นในรูปธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
รูปธาตุ.
รูปภายนอกที่เป็นรูปธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นรูปธาตุ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นรูปธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
สัททายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นรูปธาตุ.
[616] รูปภายในไม่เป็นสัททธาตุ ฯลฯ ไม่เป็นคันธธาตุ ฯลฯ
ไม่เป็นรสธาตุ ฯลฯ ไม่เป็นโผฏฐัพพธาตุ
นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็นโผฏ-
ฐัพพธาตุ.
รูปภายนอกที่เป็นโผฏฐัพพธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
โผฏฐัพพายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นโผฏฐัพพธาตุ.

รูปภายนอกที่ไม่เป็นโผฏฐัพพธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นโผฏฐัพพธาตุ.
[617] รูปภายนอกไม่เป็นจักขุนทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
จักขุทรีย์.
รูปภายในที่เป็นจักขุนทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
จักขุใด เป็นปสาทรูป อาศัยมหาภูตรูป 4 ฯลฯ นี้เรียกว่า จักขุบ้าง
ฯลฯ บ้านว่างบ้าง รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นจักขุนทรีย์.
รูปภายในที่ไม่เป็นจักขุนทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
จักขุนทรีย์.
[618] รูปภายนอกไม่เป็นโสตินทรีย์ ฯลฯ ไม่เป็นฆานินทรีย์
ฯลฯ ไม่เป็นชิวหินทรีย์ ฯลฯ ไม่เป็นกายินทรีย์
นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
กายินทรีย์.
รูปภายในที่เป็นกายินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
กายใด เป็นปสาทรูป อาศัยมหาภูตรูป ฯลฯ นี้เรียกว่า กายบ้าง
ฯลฯ บ้านว่างบ้าง รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่เป็นกายินทรีย์.
รูปภายในที่ไม่เป็นกายินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ ชิวหายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
กายินทรีย์.

[619] รูปภายในไม่เป็นอิตถินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
อิตถินทรีย์.
รูปภายนอกที่เป็นอิตถินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
ทรวดทรงหญิง เครื่องหมายให้รู้ว่าหญิง กิริยาหญิง อาการหญิง
สภาพหญิง ภาวะหญิง ของหญิง ปรากฏได้ด้วยเหตุใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูป
ภายนอกที่เป็นอิตถินทรีย์.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นอิตถินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นอิตถินทรีย์.
[620] รูปภายในไม่เป็นปุริสินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
ปุริสินทรีย์.
รูปภายนอกที่เป็นปุริสินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
ทรวดทรงชาย เครื่องหมายให้รู้ว่าชาย กิริยาชาย อาการชาย สภาพ
ชาย ภาวะชาย ของชาย ปรากฏได้ด้วยเหตุใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอก
ที่เป็นปุริสินทรีย์.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นปุริสินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นปุริสินทรีย์.
[621] รูปภายในไม่เป็นชีวิตินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
ชีวิตินทรีย์.

รูปภายนอกที่เป็นชีวิตินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
อายุ ความดำรงอยู่ ความเป็นไปอยู่ กิริยาที่เป็นไปอยู่ อาการที่สืบ
เนื่องกันอยู่ ความประพฤติเป็นไปอยู่ ความหล่อเลี้ยงอยู่ ชีวิต อินทรีย์คือ
ชีวิตของรูปธรรมนั้น ๆ อันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกเป็นชีวิตินทรีย์.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นชีวิตินทรีย์ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นชีวิตินทรีย์.
[622] รูปภายในไม่เป็นกายวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็นกาย
วิญญัตติ.
รูปภายนอกที่เป็นกายวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?
การเคร่งตึง กิริยาที่เคร่งตึงด้วยดี ความเคร่งตึงด้วยดี การแสดงให้รู้
ความหมาย กิริยาที่แสดงให้รู้ความหมาย ความแสดงให้รู้ความหมาย แห่ง
กายของบุคคลผู้มีจิตเป็นกุศล หรือมีจิตเป็นอกุศล หรือมีจิตเป็นอัพยากฤต
ก้าวไปอยู่ ถอยกลับอยู่ แลดูอยู่ เหลียวซ้ายแลขวาอยู่ คู้เข้าอยู่ หรือเหยียด
ออกอยู่ อันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นกายวิญญัตติ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นกายวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่เป็น
กายวิญญัตติ.
[623] รูปภายในไม่เป็นวจีวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายใน ไม่เป็น
วจีวิญญัตติ.

รูปภายนอกที่เป็นวจีวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?
การพูด การเปล่งวาจา การเจรจา การกล่าว การป่าวร้อง การ
โฆษณา วาจา วจีเภท แห่งบุคคลผู้มีจิตเป็นกุศล หรือมีจิตเป็นอกุศล หรือมี
จิตเป็นอัพยากฤต อันใด นี้เรียกว่าวาจา การแสดงให้รู้ความหมาย กิริยาที่
แสดงให้รู้ความหมาย ความแสดงให้รู้ความหมายด้วยวาจานั้น อันใด รูปทั้ง
นี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นวจีวิญญัตติ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นวจีวิญญัตติ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นวจีวิญญัตติ.
[624] รูปภายในเป็นอากาศธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
อากาศธาตุ.
รูปภายนอกที่เป็นอากาศธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
อากาศ ธรรมชาติอันนับว่าอากาศ ความว่างเปล่า ธรรมชาติอันนับ
ว่าความว่างเปล่า ช่องว่าง ธรรมชาติอันนับว่าช่องว่าง อันมหาภูตรูป 4
ไม่ถูกต้องแล้ว อันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นอากาศธาตุ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นอากาศธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นอากาศธาตุ.
[625] รูปภายในไม่เป็นอาโปธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
อาโปธาตุ.

รูปภายนอกที่เป็นอาโปธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
สภาวะที่เอิบอาบ ธรรมชาติที่เอิบอาบ สภาวะที่เหนียว ธรรมชาติที่
เหนียว ธรรมชาติเครื่องเกาะกุม รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นอาโปธาตุ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นอาโปธาตุ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นอาโปธาตุ.
[626] รูปภายในไม่เป็นรูปลหุตา นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็นรูป
ลหุตา.
รูปภายนอกที่เป็นรูปลหุตา นั้น เป็นไฉน ?
ความเบา ความรวดเร็ว ความไม่เชื่องช้า ความไม่หนัก แห่งรูป
อันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นรูปลหุตา.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นรูปลหุตา นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นรูปลหุตา.
[627] รูปภายในไม่เป็นรูปมุทุตา นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็นรูป
มุทุตา.
รูปภายนอกที่เป็นรูปมุทุตา นั้น เป็นไฉน ?
ความอ่อน ภาวะที่อ่อน ความไม่แข็ง ความไม่กระด้าง แห่งรูปอันใด
รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นรูปมุทุตา.

รูปภายนอกที่ไม่เป็นรูปมุทุตา นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอก ที่ไม่
เป็นรูปมุทุตา.
[628] รูปภายในไม่เป็นรูปกัมมัญญตา นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็นรูป
กัมมัญญตา.
รูปภายนอกที่เป็นรูปกัมมัญญตา นั้น เป็นไฉน ?
กิริยาที่ควรแก่การงาน ความควรแห่งการงาน ภาวะที่ควรแก่การงาน
แห่งรูป อันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นรูปกัมมัญญตา.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นกัมมัญญตา นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกไม่เป็น
รูปกัมมัญญตา.
[629] รูปภายในไม่เป็นรูปอุปจยะ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
รูปอุปจยะ.
รูปภายนอกที่เป็นรูปอุปจยะ นั้น เป็นไฉน ?
ความสั่งสมแห่งอายตนะทั้งหลาย อันใด อันนั้นเป็นความเกิดแห่งรูป
รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นรูปอุปจยะ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นรูปอุปจยะ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นรูปอุปจยะ.

[630] รูปภายในไม่เป็นรูปสันตติ นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
รูปสันตติ.
รูปภายนอกที่เป็นรูปสันตติ นั้น เป็นไฉน ?
ความเกิดแห่งรูปอันใด อันเป็นความสืบต่อแห่งรูป รูปทั้งนี้เรียกว่า
รูปภายนอกที่เป็นรูปสันตติ.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นรูปสันตติ นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นรูปสันตติ.
[631] รูปภายในไม่เป็นรูปชรตา นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
รูปชรตา.
รูปภายนอกที่เป็นรูปชรตา นั้น เป็นไฉน ?
ความชรา ความคร่ำคร่า ความมีฟันหลุด ความมีผมหงอก ความ
มีหนังเหี่ยว ความเสื่อมอายุ ความหง่อมแห่งอินทรีย์ แห่งรูป อันใด รูป
ทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นรูปชรตา.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นรูปชรตา นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นรูปชรตา.
[632] รูปภายในไม่เป็นรูปอนิจจตา นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในไม่เป็น
รูปอนิจจตา.

รูปภายนอกที่เป็นรูปอนิจจตา นั้น เป็นไฉน ?
ความสิ้นไป ความเสื่อมไป ความแตก ความทำลาย ความไม่เที่ยง
ความอันตรธาน แห่งรูป อันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอก ที่เป็นรูปอนิจจตา.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นรูปอนิจจตา นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ กพฬิงการาหาร รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่
เป็นรูปอนิจจตา.
[633] รูปภายในไม่เป็นกพฬิงการาหาร นั้น เป็นไฉน ?
จักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายในที่ไม่เป็น
กพฬิงการาหาร.
รูปภายนอกที่เป็นกพฬิงการาหาร นั้น เป็นไฉน ?
ข้าวสุก ขนมสด ขนมแห้ง ปลา เนื้อ นมสด นมส้ม เนยใส
เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย หรือว่ารูปแม้อื่นใด มีอยู่ อันเป็นของใส่ปาก
ขบเคี้ยว กลืนกิน อิ่มท้อง ของสัตว์นั้น ๆ ในชนบทใด ๆ สัตว์ทั้งหลายเลี้ยง
ชีวิตด้วยโอชา อันใด รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่เป็นกพฬิงการาหาร.
รูปภายนอกที่ไม่เป็นกพฬิงการาหาร นั้น เป็นไฉน ?
รูปายตนะ ฯลฯ รูปอนิจจตา รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปภายนอกที่ไม่เป็น
กพฬิงการาหาร.
สงเคราะห์รูปเป็นหมวดละ 3 อย่างนี้.
ติกนิเทศ จบ

อรรถกถารูปกัณฑ์


อรรถกถาโนอุปาทานิสเทส


พึงทราบวินิจฉัยในนิทเทสแห่ง โน อุปาทา ต่อไป
รูปที่ชื่อว่า โน อุปาทา เพราะอรรถว่า โนอุปาทารูปนี้ย่อมไม่
อาศัย เหมือนอุปาทารูปย่อมอาศัยมหาภูตรูปเท่านั้นไม่อาศัยรูปอื่น. ที่ชื่อว่า
โผฏฐัพพะ เพราะอรรถว่า อันกายพึงถูกต้อง. อธิบายว่า ถูกต้องแล้วจึงรู้.
รูปนั้นเป็นโผฏฐัพพะด้วย เป็นอายตนะด้วย เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า โผฏฐัพพา-
ยตนะ ก็รูปนั้นเป็นอาโปด้วย เป็นธาตุด้วย ด้วยอรรถว่ามิใช่สัตว์และเป็นสภาวะ
ที่ว่างเปล่า เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่า อาโปธาตุ.

อรรถกถาโผฏฐัพพายตนนิทเทส


บัดนี้ เพื่อทรงแสดงจำแนกรูปทั้ง 3 ที่กายถูกต้องแล้วพึงรู้ได้
เหล่านั้น จึงตรัสว่า รูปที่เรียกว่า โผฏฐัพพายตนะนั้น เป็นไฉน ?
ปฐวีธาตุ เป็นต้น.
บรรดาธาตุเหล่านั้น ปฐวีธาตุ กกฺขฬตฺตลกฺขณา มีความแข่นแข็ง
เป็นลักษณะ ปติฏฺฐานรสา มีการตั้งมั่นเป็นรส มฺปฏิจฺฉนฺนปจฺจุปฏฺฐานา
มีการรองรับเป็นปัจจุปัฏฐาน. เตโชธาตุ อุณฺหตฺตลกฺขณา มีความร้อนเป็น
ลักษณะ ปริปาจนรสา มีการทำให้สุก (การย่อย) เป็นรส มทฺทวานุปฺปาทน-
ปจฺจุปฏฺฐานา
มีการทำให้อ่อนเป็นปัจจุปัฏฐาน. วาโยธาตุ วิตฺถมฺภนลกฺขณา
มีการเคร่งตึงเป็นลักษณะ สมุทีรณรสา มีการไหวเป็นรส อภินีหารปจฺจุ-
ปฏฺฐานา
มีการน้อมไปเป็นปัจจุปัฏฐาน. ส่วนอาโปธาตุ ข้างต้น ปคฺฆ-
รณลกฺขณา
มีการไหลไปเป็นลักษณะ* อุปพฺรูหณรสา มีความพอกพูน
* อาโปธาตุ บางแห่งแสดงถึงการเกาะกุมสหชาตรูปเป็นลักษณะด้วย