เมนู

ว่าด้วยมรรคจิตพันนัยเป็นต้น



ในมรรคทั้งหมดมีบท 60 ถ้วน โดยลำดับ รวมกับองค์อปัณณกะ
(ไม่ผิดกัน) 4 เป็น 64 บท ก็บทที่ไม่ปะปนกัน 33 บทในโกฏฐาสวาร และ
สุญญตวาร ตามปกตินั่นแหละ. พระธรรมราชาทรงจำแนกมรรคทั้ง 4 แสดงไว้
4,00 นัย คือ แม้ในมรรคจิตดวงที่ 2 เป็นต้น ก็เป็นดวงละพันนัยเหมือน
ปฐมมรรคนั่นแหละ.
ก็ในสัจจวิภังค์ พระองค์ทรงตั้งโลกุตระไว้ 6 หมื่นนัย ด้วยอำนาจ
แห่งมรรคจิตเหล่านั้นนั่นแหละ ในสติปัฏฐานวิภังค์ทรงตั้งโลกุตระไว้ 2 หมื่นนัย
ในสัมมัปปธานวิภังค์ 2 หมื่นนัย ในอิทธิบาทวิภังค์ 3 หมื่น 2 พันนัย ใน
โพชฌงค์ 3 หมื่น 2 พันนัย ในมรรควิภังค์ทรงตั้งโลกุตระไว้ 2 หมื่น
8 พันนัย ด้วยอำนาจมรรคจิตเหล่านั้นแหละ.
แต่ในที่นี้ ทรงตั้งโลกุตระไว้ 4 พันนัย ในมรรคจิตทั้ง 4 ดวง ใน
บรรดามรรคจิตเหล่านั้น ในมรรคจิตดวงที่หนึ่งประกอบด้วยปฐมฌาน ทรง
จำแนกองค์ไว้ 8 ในทุติยมรรคเป็นต้นก็เหมือนกัน. บรรดาองค์มรรคเหล่านั้น
สัมมาทิฏฐิในมรรคที่หนึ่ง ชื่อว่า สัมมาทิฏฐิ เพราะอรรถว่า ย่อมละมิจฉาทิฏฐิ
มรรคแม้มีสัมมาสังกัปปะเป็นต้นก็พึงทราบ เพราะอรรถว่าการละมิจฉาสังกัปปะ
เป็นต้นนั่นแหละ.
ถามว่า เมื่อเป็นเช่นนี้ ชื่อว่า ทิฏฐิ อันมรรคเบื้องบน 3 พึงละก็ไม่มี
เพราะความที่ทิฏฐิ 62 อันมรรคที่หนึ่งเท่านั้นละได้แล้ว ชื่อว่า สัมมาทิฏฐิ
ในมรรคเบื้องบน 3 นั้นย่อมมีอย่างไร.