ถามว่า เพราะเหตุไร นิกายที่หนึ่งนี้ จึงเรียกว่า ทีฆนิกาย ?
ตอบว่า เพราะเป็นที่ประชุม และเป็นที่อาศัยอยู่แห่งพระสูตรทั้งหลาย
ขนาดยาว.
จริงอยู่ ที่เป็นที่ประชุม หรือที่เป็นที่อาศัยอยู่ ก็เรียกว่า นิกาย. ก็ใน
ข้อนี้มีคำสาธก (ตัวอย่าง) ทั้งทางพระศาสนาและทางโลก ดังในประโยค
มีอาทิว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราไม่พิจารณาเห็นนิกายอื่นแม้สักอย่างหนึ่งที่
วิจิตร เหมือนพวกสัตว์เดียรัจฉานนี้ คือ นิกายของสัตว์เล็ก ๆ ที่รวมกันอยู่ 1
นิกายของสัตว์ที่อยู่ตามโคลนตม 1. และพึงทราบเนื้อความแห่งถ้อยคำในความ
เป็นนิกายแม้แห่งนิกาย (4 นิกาย) ที่เหลือ โดยประการที่กล่าวมาแล้ว.

ว่าโดยมัชฌิมนิกาย 152 สูตร

มัชฌิมนิกาย เป็นไฉน ? พระสูตร152 สูตร มีมูลปริยายสูตร
เป็นต้น ท่านรวบรวมไว้ 15 วรรค เป็นพระสูตรขนาดปานกลาง ชื่อว่า
มัชฌิมนิกาย ดังคาถาที่ท่านประพันธ์ไว้ว่า
พระสูตร 152 สูตร มีในนิกายใด
นิกายนั้น ชื่อว่า มัชฌิมนิกาย ท่านรวบรวม
ไว้ 15 วรรค.

ว่าโดยสังยุตตนิกายเป็นต้น

สังยุตตนิกาย เป็นไฉน ? พระสูตร 7,762 สูตร มีโอฆตรณสูตร
เป็นต้น ที่จัดตั้งไว้ด้วยสามารถแห่งเทวตาสังยุตเป็นต้น เรียกว่า สังยุตตนิกาย
ดังคาถาที่ท่านประพันธ์ไว้ว่า
พระสูตร 7,762 สูตร มีในนิกายใด
นิกายนั้น ท่านรวบรวมไว้เป็นสังยุตตนิกาย.

อังคุตตรนิกาย เป็นไฉน ? พระสูตร9,557 สูตร มีจิตตปริยาทาน-
สูตรเป็นต้น ซึ่งจัดตั้งไว้ด้วยสามารถแห่งถ้อยคำเกินหนึ่งแห่ง ส่วนหนึ่ง ๆ
ขึ้นไปละข้อ ดังคาถาที่ประพันธ์ไว้ว่า
พระสูตรในอังคุตตรนิกาย จำนวน
9,557 สูตร มีในนิกายใด นิกายนั้น ชื่อว่า
อังคุตตรนิกาย.
ขุททกนิกาย เป็นไฉน ? คือ วินัยปิฎก อภิธรรมปิฎก และปาฐะ
15 ประเภท มีธัมมบทขุททกปาฐะเป็นต้นทั้งหมด ที่แสดงไว้ก่อนแล้ว เว้น
พระพุทธพจน์ที่เหลือคือนิกาย 4 (มีทีฆนิกายเป็นต้น ) ชื่อว่าขุททกนิกาย. ดัง
คาถาที่ท่านประพันธ์ไว้ว่า
ยกเว้นนิกาย 4 มีทีฆนิกายเป็นต้น
เหล่านี้ พระพุทธพจน์อื่นจากนั้น มีอยู่แก่
นิกายใด นิกายนั้น บัณฑิตเรียกว่า ขุททก-
นิกาย.
นิกาย 5 อย่าง ย่อมมีด้วยสามารถแห่งนิกายอย่างนี้.

พระพุทธพจน์มีองค์ 9

พระพุทธพจน์มีองค์ 9 อย่างไร ? จริงอยู่ พระพุทธพจน์นี้แม้ทั้งหมด
มี 9 ประเภท คือ สุตตะ เคยยะ ไวยากรณ์ คาถา อุทาน อิติวุตตกะ ชาดก
อัพภูตธรรม เวทัลละ.
บรรดาองค์ทั้ง 9 นั้น อุภโตวิภังค์ นิทเทส ขันธกะ ปริวาร
พระสูตรในสุตตนิบาตมีมงคลสูตร รัตนสูตร นาลกสูตร และตุวฏกสูตรเป็นต้น