เมนู

41. วิชชาทุกะ



วิชฺชา จ

ความรู้แจ้ง
วิมุตฺติ จ ความหลุดพ้น

42. ขยญาณทุกะ



ขเย ญาณํ

ญาณในอริยมรรค
อนุปฺปาเท ญาณํ ญาณในอริยผล

สุตตันตมาติกา 42 ทุกะ จบ
มาติกา จบ


อรรถกถามาติกานุบุพบท



ก็ในบททุกมาติกา ข้าพเจ้าจักพรรณนาบทซึ่งยังไม่มาในติกะทั้งหลาย
เท่านั้น จักพรรณาบทในเหตุโคจฉกะก่อน.
บทว่า เหตู ธมฺมา ได้แก่ ธรรมทั้งหลายกล่าวคือเหตุ ด้วยอรรถว่า
เป็นรากเหง้า พระบาลีว่า เหตุธมฺมา ดังนี้ก็มี. บทว่า น เหตู เป็นคำ
ปฏิเสธเหตุเหล่านั้นโดยแท้. ธรรมที่ชื่อว่า สเหตุกะ เพราะมีเหตุเป็นไปโดย
สัมปโยคะ ธรรมที่ชื่อว่า อเหตุกะ เพราะเหตุที่เป็นไปของธรรมทั้งหลาย
เหมือนอย่างนั้นไม่มี. ธรรมที่ชื่อว่า เหตุสัมปยุตตะ เพระสัมปยุตด้วยเหตุ
โดยมีเอกุปปาทะเป็นต้น. ธรรมที่ชื่อว่า เหตุวิปปยุตตะ เพราะไม่ประกอบ
ด้วยเหตุ.