12. สุตโสมจริยา

ว่าด้วยจริยาวัตรของพระเจ้าสุตโสม

[32] อีกเรื่องหนึ่ง ในกาลเมื่อเราเป็นพระเจ้า
แผ่นดินพระนามว่า สุตโสม ถูกพระเจ้า
โปริสาทจับไปได้ ระลึกถึงคำผิดเพี้ยนไว้กะ
พราหมณ์ พระยาโปริสาทเอาเชือกร้อยฝ่ามือ
กษัตริย์ 101 ไว้แล้ว ทำกษัตริย์เหล่านั้นให้
ได้รับความลำบาก นำเราไปด้วยเพื่อต้องการ
ทำพลีกรรม พระยาโปริสาทได้ถามเราว่า ท่าน
ปรารถนาจะให้ปล่อยหรือ เราจักทำตามชอบ
ใจของท่าน ถ้าท่านจะกลับมาสู่สำนักเรา เรา
รับคำพระยาโปริสาทนั้นว่า จะกล่าวใย ถึง
การมาของเรา แล้วเข้าไปยังพระนครอันรื่นรมย์
มอบราชสมบัติแล้วในกาลนั้น เพราะเราระลึก
ถึงธรรมของสัตบุรุษ เป็นของเก่า อันพระ-
พุทธเจ้า เป็นต้นเสพแล้ว ให้ทรัพย์แก่
พราหมณ์แล้ว จึงเข้าไปหาพระยาโปริสาท ใน

การมาในสำนักพระยาโปริสาทนั้น เราไม่มี
ความสงสัยว่า จักฆ่าหรือไม่ เราตามรักษา
สัจวาจายอมสละชีวิตเข้าไปหาพระยาโปริสาทผู้
เสมอด้วยความสัตย์ของเราไม่มี นี้เป็นสัจ
บารมีของเรา ฉะนี้แล.
จบ สุตโสมจริยาที่ 12

อรรถกถามหาสุตโสมจริยาที่ 12

พึงทราบวินิจฉัยในอรรถกถามหาสุตโสมจริยาที่ 12 ดังต่อไปนี้.
บทว่า สุตโสโม มหีปติ คือเป็นกษัตริย์ พระนามว่า สุตโสมะ.
ได้ยินว่า ในกาลนั้นพระมหาสัตว์ทรงอุบัติในพระครรภ์ของ
พระอัครมเหสีของพระเจ้าโกรัพยะ ในกรุงอินทปัตถะแคว้นกุรุ. พระมารดา
พระบิดาทรงขนานพระนาม พระกุมารว่า สุตโสมะ เพราะปลื้มใจด้วย
การฟัง และเพราะมีพระฉวีเปล่งปลั่งเสมอดุจพระจันทร์. ครั้นพระกุมาร
สุตโสมทรงเจริญวัยสำเร็จศิลปะทุกแขนง พระมารดาพระบิดาทรงอภิเษก
ไว้ในราชสมบัติ. บทว่า คหิโต โปริสาเทน ความว่า ถูกพระราชากรุง
พาราณสี พระนามว่า โปริสาท เพราะเคี้ยวกินพวกมนุษย์ จับไปเพื่อ
ทำพลีกรรมเทวดา.