เมนู

พระศาสดา แม้พระองค์นั้น ทรงสั่งสอนสัตว์
เป็นอันมาก ให้ชนเป็นอันมากข้ามโอฆะ พระองค์ทั้ง
พระสาวก มีพระยศที่ไม่มีผู้เทียบ ก็ยังปรินิพพาน.


แก้อรรถ


บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า อามณฺโฑ1 แปลว่า ต้นมะขามป้อม.
บทว่า โอวทิตฺวา ได้แก่ ให้โอวาท อธิบายว่า พร่ำสอน. บทว่า โสปิ
สตฺถา อตุลยโส
ความว่า พระศาสดา ผู้มีพระยศที่ชั่งมิได้ แม้
พระองค์นั้น. ปาฐะว่า โส ชหิตฺวา อมิตยโส ดังนี้ก็มี ปาฐะนั้น มี
ความว่า พระองค์จำต้องละคุณวิเศษดังกล่าวแล้วทุกอย่าง.
ได้ยินว่า พระปุสสสัมมาสัมพุทธเจ้า ดับขันธปรินิพพาน ณ พระ
วิหารเสนาราม กรุงกุสินารา ได้ยินว่า พระบรมสารีริกธาตุของพระองค์
แผ่กระจายไป. ในคาถาที่เหลือทุกแห่งชัดแล้วทั้งนั้นแล.
จบพรรณนาวงศ์พระปุสสพุทธเจ้า

1. บาลีเป็น อามลโก

19. วงศ์พระวิปัสสีพุทธเจ้า 19



ว่าด้วยพระประวัติของพระวิปัสสีพุทธเจ้า



[20] ต่อจากสมัยของพระปุสสพุทธเจ้า พระ-
สัมพุทธเจ้าพระนามว่า วิปัสสี ผู้สูงสุดแห่งสัตว์สอง
เท้า พระผู้มีจักษุ ก็ทรงอุบัติขึ้นในโลก.
ทรงทำลาย กะเปาะไข่คืออวิชชา1 บรรลุพระสัม-
โพธิญาณ เสด็จไปกรุงพันธุมดี เพื่อประกาศพระ
ธรรมจักร.
พระผู้นำ ทรงยังพระโอรส และ บุตรปุโรหิตทั้ง
สองให้ตรัสรู้ อภิสมัยครั้งที่ 1 กล่าวไม่ได้ถึงจำนวน
ผู้ตรัสรู้ธรรม.
ต่อมาอีก พระผู้มีพระยศหาประมาณมิได้ ทรง
ประกาศสัจจะ ณ เขมมิคทายวันนั้น อภิสมัยครั้งที่ 2
ได้มีแก่สัตว์แปดหมื่นสี่พัน.
บุรุษแปดหมื่นสี่พัน บวชตามเสด็จพระสัมพุทธ-
เจ้า พระผู้มีพระจักษุทรงแสดงธรรมโปรดบรรพชิต
เหล่านั้นที่มาถึงพระอาราม.
บรรพชิตแม้เหล่านั้น ฟังธรรมของพระองค์ ซึ่ง
ตรัสประทานโดยอาการทั้งปวง ก็บรรลุธรรมอัน
ประเสริฐ อภิสมัยครั้งที่ 3 ก็ได้มีแก่บรรพชิตเหล่านั้น.


1. อรรถกถาว่า อวิชชาทั้งปวง