4. เถรีอุปทาน

สุเมธาวรรคที่ 1

สุเมธาเถรีอปทานที่ 1 (1)

ผลของการถวายวิหาร

ลำดับนี้จงสดับอปทานของพระเถรีต่อไป
[141] เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนาม
ว่า โกนาคมนะ ประทับอยู่ที่สังฆาราม เราซึ่ง
เป็นหญิงสหายกัน 3 คน ได้ถวายวิหารทาน
เราทั้ง 3 คนเกิดในเทวโลก 10 ครั้ง
100 ครั้ง 1,000 ครั้ง ในมนุษยโลกไม่จำต้อง
พูดถึง
ในเทวโลกเราเป็นคนมีฤทธิ์มาก ใน
มนุษย์ก็ไม่จำต้องพูดถึง ดิฉันเป็นนางแก้ว พระ-
มเหสี ของพระเจ้าจักรพรรดิ
ดิฉันสร้างสมกุศลไว้ในชาตินั้น ชน 3
คนคือ นางธนัญชานี นางเขมาและดิฉันมีสกุล
และบุตรอันสำเร็จดีแล้ว ได้สร้างพระอารามอย่าง
เสร็จแล้ว มอบถวายแด่สงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็น
ประมุขเป็นผู้เบิกบานใจเพราะกรรมนั้นส่งผล ใน

บาลี 33 ในเสรีอปทานไม่มีอรรถกถาอธิบาย

กำเนิดที่ดิฉันเกิดคือสวรรค์ ดิฉันก็ถึงความเป็น
หญิงเลิศ และในมนุษย์เช่นเดียวกัน
พระพุทธเจ้าพระนามว่ากัสสปะ ผู้เป็น
พงศ์พันธุ์พรหม มีพระยศใหญ่ ประเสริฐกว่า
ปราชญ์ทั้งหลาย ได้เสด็จอุบัติขึ้นแล้วในกัป
นี้เอง พระเจ้ากาสีพระนามว่ากิกี บรมกษัตริย์
ในพระนครพาราณสีอันเป็นบุรีอุดม เป็นอุปัฏฐาก
ของพระพุทธเจ้า ประพฤติพรหมจรรย์
ดิฉันเป็นพระสหายของพระราชธิดา
เหล่านั้น เป็นหญิงมั่นคงในศีล ได้ถวายทาน
โดยเคารพ ประพฤติพรหมจรรย์ในเรือนนั่นเอง
เพราะกรรมที่ทำไว้ดีนั้นและเพราะการ
ตั้งเจตน์จำนงไว้ ดิฉันละร่างมนุษย์แล้ว ได้ไป
สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ จุติจากดาวดึงส์แล้วไปสวรรค์
ชั้นยามา จุติจากสวรรค์ชั้นยามานั้นแล้ว ไป
ชั้นดุสิต และจุติจากดุสิต ไปชั้นนิมมานรดีแล้ว
ก็ไปชั้นวสวัตดี
ดิฉันผู้ประกอบด้วยบุญกรรม เกิดใน
ภพใดชาติใด ในภพนั้นชาตินั้น ก็ได้เป็นพระ-
มเหสีของพระมหากษัตริย์
ดิฉันจุติจากสวรรค์ชั้นวสวัตดีนั้นแล้ว
เกิดในมนุษย์ ได้เป็นพระมเหสีของพระเจ้าจักร-
พรรดิ และพระเจ้าแผ่นดินประเทศเอกราช

เสวยสมบัติทั้งในสวรรค์และมนุษย์ มี
ความสุขทุกชาติ ท่องเที่ยวไปในชาติเป็นอันมาก
เหตุปัจจัยและมูลนั้น ๆ เหมาะสมในพระศาสนา
นั่นคือสโมธานข้อต้น สโมธานของดิฉันผู้ยินดี
ในธรรมนั้นดับสนิท
ดิฉันเผากิเลสเสียแล้ว ถอนภพขึ้นได้
หมดแล้ว ตัดกิเลสเครื่องผูกพันเหมือนช้างพัง
ตัดเชือกแล้ว เป็นผู้ไม่มีอาสวะอยู่
การที่ดิฉันได้มาในสำนักของพระพุทธ-
เจ้าผู้ประเสริฐสุดนี้ เป็นการมาดีแล้วหนอ วิชชา
3 ดิฉันบรรลุแล้วโดยลำดับ คำสอนของพระ-
พุทธเจ้าได้ทำเสร็จแล้ว
คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา 4
วิโมกข์ 8 อภิญญา 6 ดิฉันได้ทำให้แจ้งแล้ว
คำสอนของพระพุทธเจ้า ได้ทำเสร็จแล้ว ดังนี้.
ทราบว่า ท่านพระสุเมธาภิกษุณีได้กล่าวคาถาเหล่านั้น ด้วยประการ
ฉะนี้แล.
จบสุเมธาเถรีอปทาน

เมขลทายิกาเถรีอปทานที่ 2 (2)

ว่าผลแห่งการถวายสายสะอิ้งสร้างพระสถูป