ก็ท่านได้บรรลุพระอรหัตแล้ว เกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะประกาศ
ถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อน จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า
นิพฺพุเต โลกนาถมฺหิ ดังนี้. คำนั้นทั้งหมด มีเนื้อความง่ายทั้งนั้น เพราะ
ข้าพเจ้าได้กล่าวความหมายไว้แล้วในหนหลังแล.
จบอรรถกถาอปรอุตตรเถราปทาน

ภัททชิเถราปทานที่ 8 (558)

ว่าด้วยบุพจริยาของพระภัททชิเถระ

ศาสดาผู้มีพระกรุณา ผู้มีพระยศใหญ่ เสด็จลงมา
จากอากาศแล้ว.
พระพุทธเจ้า ผู้มีพระจักษุ จึงทรงรับ
ภิกษาของข้าพเจ้า เพื่อทรงอนุเคราะห์ข้าพเจ้า
ครั้นทรงรับแล้ว ได้ทรงกระทำอนุโมทนาแก่
ข้าพเจ้าว่า
ท่านผู้มีบุญใหญ่ ท่านจงมีความสุข คติ
จงสำเร็จแก่ท่าน ด้วยอานิสงส์แห่งการถวายเหง้า-
บัวนี้ ท่านจงได้สุขอันไพบูลย์เถิด.
พระสัมพุทธเจ้า พระนามว่าปทุมุตตระ
ครั้นตรัสพระดำรัสนี้แล้ว พระสัมพุทธเจ้า ได้
นำภิกษาไปทางอากาศ พระพุทธชินเจ้า ได้เสด็จ
ไปทางอากาศแล้ว.
แต่นั้น ข้าพเจ้า ถือเอาเหง้าบัวกลับไป
ยังอาศรมของข้าพเจ้า ได้แขวนพวงเหง้าบัวไว้ที่
ต้นไม้แล้ว ระลึกถึงทานของข้าพเจ้า.
ครั้งนั้น ลมพายุใหญ่ ก็เกิดขึ้น ไฟป่า
ก็ไหม้ป่า อากาศ ก็กำเริบคะนองยิ่ง และใน
ขณะนั้น ฟ้าก็ผ่าลงมา.
ครั้งนั้น อสุนีบาตตกบนศีรษะข้าพเจ้า
จนล้มลง ในขณะนั้น ข้าพเจ้านั่งสงบอยู่ ข้าพเจ้า
ได้ทำกาละแล้วในที่นั้น.

ข้าพเจ้าระลึกถึงบุญกรรมแล้ว ไปอุปบัติ
ยังดุสิต ข้าพเจ้าละทิ้งซากร่างกายไว้ แต่ข้าพเจ้า
ไปร่าเริงยินดีอยู่ในเทวโลก.
สตรี 86,000 นาง ประดับตกแต่งร่างกาย
งาม คอยบำรุงรับใช้ทั้งเวลาเช้าและเวลาเย็น อัน
นี้เป็นผลแห่งการถวายเหง้าบัว.
ครั้นกลับมาสู่กำเนิดมนุษย์ แต่ละครั้ง
ข้าพเจ้ามีแต่ความสุข โภคะทั้งหลายของข้าพเจ้า
ไม่บกพร่องเลย นี้เป็นผลของการถวายเหง้าบัว.
ข้าพเจ้าผู้อันกรรมนั้นและเทพแห่งเทพ
ผู้คงที่อนุเคราะห์แล้ว เพราะเป็นผู้สิ้นอาสวะทั้ง
ปวงแล้ว บัดนี้ภพใหม่นี้ได้มีแล้ว.
ในกัปที่หนึ่งแสนแต่กัปนี้ ในครั้งนั้น
ข้าพเจ้าได้ถวายเหง้าบัวใด ด้วยกรรมนั้น ข้าพเจ้า
ไม่รู้จักทุคติเลย อันนี้เป็นผลแห่งการถวาย
เหง้าบัว.
ข้าพเจ้าได้เผากิเลสทั้งหลายสิ้นแล้ว ฯลฯ
ข้าพเจ้า เป็นผู้ไม่มีอาสวะอยู่.
ข้าพเจ้า ได้มาดีแล้วแล ฯลฯ คำสอน
ของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าได้กระทำเสร็จแล้ว.

ปฏิสัมภิทา 4 ฯลฯ คำสอนของพระ-
พุทธเจ้า ข้าพเจ้าได้กระทำเสร็จแล้ว.
ทราบว่า ท่านพระภัททชิเถระ ได้กล่าวคาถาเหล่านั้น ด้วยประการ
ฉะนี้แล.
จบภัททชิเถราปทาน

558. อรรถกถาภัททชิเถราปทาน

พึงทราบเรื่องราวในอปทานที่ 8 ดังต่อไปนี้:-
อปทานของท่านพระภัททชิเถระ อันมีคำเริ่มต้นว่า โอคยฺหาหํ
โปกฺขรณี ดังนี้.
แม้พระเถระรูปนี้ ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระพุทธเจ้าพระองค์
ก่อน ๆ ได้สั่งสมบุญอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานไว้เป็นอันมากในภพนั้น ๆ
ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้า พระนามว่า ปทุมุตตระ ท่านได้บังเกิดใน
ตระกูลพราหมณ์ บรรลุนิติภาวะแล้ว จบการศึกษาในศิลปะวิชาการของหมู่
พราหมณ์ ละกามบวชเป็นพระดาบส สร้างอาศรมอยู่ในป่า วันหนึ่งเห็น
พระศาสดาเสด็จมาทางอากาศ มีใจเลื่อมใส ได้ยืนประคองอัญชลี. พระศาสดา
ทรงเห็นอัธยาศัยของเขา จึงเสด็จลงจากอากาศ. ก็เขาได้น้อมน้ำผึ้ง เหง้าบัว
เนยใสและนมสดเข้าไปถวายพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้เสด็จลงแล้ว พระผู้มี
พระภาคเจ้า ทรงอนุเคราะห์เขาจึงทรงรับสิ่งของนั้นแล้ว ทรงกระทำอนุโมทนา
เสด็จหลีกไป. ด้วยบุญกรรมนั้น เขาจึงได้บังเกิดในสวรรค์ชั้นดุสิต ดำรงอยู่
ในสวรรค์ชั้นนั้นจนตลอดอายุแล้ว จุติจากอัพภาพนั้น ท่องเที่ยวไปมาใน