478. อรรถกถาวัลลิการผลทายกเถราปทาน

พึงทราบเรื่องราวในอปทานที่ 8 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ตกฺกรายํ วสี ตทา ความว่า ราชธานี ชื่อว่า ตักกรา
เพราะเป็นที่อยู่ประจำของประชาชนผู้บำเพ็ญบุญกิริยาวัตถุ 10 ประการ ใน
คราวที่ประทับอยู่ในตักกรานครนั้น.
จบอรรถกถาวัลลิการผลทายกเถราปทาน

ปานธิทายกเถราปทานที่ 9 (479)

ว่าด้วยผลแห่งการถวายรองเท้า

[69] พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่า
อโนมทัสสี เชษฐบุรุษของโลกประเสริฐกว่า
นรชน มีพระจักษุ เสด็จออกจากที่ประทับสำราญ
กลางวันแล้ว เสด็จขึ้นถนน
เราสวมรองเท้าที่ทำอย่างดีออกเดินทาง
ไป ณ ที่นั้น เราได้เห็นพระสัมพุทธเจ้างามน่าดู
น่าชม เสด็จดำเนินด้วยพระบาทเปล่า เรายังจิต
ของตนให้เลื่อมใส ถอดรองเท้าออกวางไว้แทบ
พระบาท แล้วกราบทูลว่า
ข้าแต่พระสุคต ผู้เป็นมหาวีรบุรุษ
เป็นใหญ่เป็นผู้นำชั้นพิเศษ ขอเชิญสวมรองเท้า

เถิด ข้าพระองค์จักได้ผลแต่รองเท้าคู่นี้ ขอความ
ต้องการของข้าพระองค์จงสำเร็จเถิด
พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าอโนมทัสสี
เชษฐบุรุษของโลก ประเสริฐกว่านรชน ทรง
สวมรองเท้าแล้ว ได้ตรัสพระดำรัสนี้ว่า
ผู้ใดเลื่อมใสถวายคู่รองเท้าแก่เรา ด้วย
มือทั้งสองของตน เราจักพยากรณ์ผู้นั้น ท่าน
ทั้งหลายจงฟังเรากล่าว
เทวดาทุก ๆ องค์ได้ทราบพระพุทธเจ้าดำรัส
แล้ว มาประชุมกัน ต่างก็มีจิตปีติ ดีใจเกินความ
โสมนัส ประนมกรอัญชลี
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสว่า เพราะการ
ถวายรองเท้านี้แล ผู้นี้จักเป็นผู้ถึงความสุข จัก
เสวยราชสมบัติในเทวโลก 55 ครั้ง
จักได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิราช 1,000
ครั้ง และจักได้เป็นพระเจ้าประเทศราชอันไพบูลย์
โดยคณนานับมิได้
ในกับซึ่งนับไม่ถ้วย แต่กัปนี้ไป จักทรง
สมภพในสกุลโอกกากะ มีพระนามว่าโคดม จัก
เสด็จอุบัติขึ้นเป็นพระศาสดาของโลก

ผู้นี้จักเป็นทายาทในธรรมของพระศาสดา
พระองค์นั้น เป็นโอรสอันธรรมเนรมิต จัก
กำหนดรู้อาสวะทั้งปวงแล้ว จักเป็นผู้ไม่มีอาสวะ
ปรินิพพาน
ผู้นี้บังเกิดในเทวโลกหรือในมนุษย์โลก
จักเป็นผู้มีปัญญา จักได้ยานอันเปรียบด้วยยาน
ของเทวดา
ปราสาท วอ ช้าง ที่ประดับประดาแล้ว
และรถที่เทียมแล้วด้วยม้าอาชาไนย ย่อมเกิด
ปรากฏแก่เราทุกเมื่อ
แม้เมื่อเราออกบวช ก็ได้ออกบวชด้วยรถ
ได้บรรลุอรหัตเมื่อกำลังปลงผม
นี้เป็นลาภของเรา เราได้ดีแล้ว คือ
การค้าขายเราได้ประกอบถูกทางแล้ว เราถวาย
รองเท้าคู่หนึ่งจึงได้บรรลุบทอันไม่หวั่นไหว
ในกัปอันประมาณมิได้แต่กัปนี้ เราได้
ถวายรองเท้าใด ด้วยการถวายรองเท้านั้น เราไม่
รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่งการถวายรองเท้า
เราเผากิเลสทั้งหลายแล้ว. . .คำสอนของ
พระพุทธเจ้าเราได้ทำเสร็จแล้ว ดังนี้.

ทราบว่า ท่านพระปานธิทายกเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วย
ประการฉะนี้แล.
จบปานธิทายกเถราปทาน

476. อรรถกถาปานธิทายกเถราปทาน

พึงทราบเรื่องราวในอปทานที่ 9 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ปานธึ สุกตํ คยฺห ความว่า เราสวมคู่แห่งรองเท้าที่ทำเสร็จ
โดยอาการอย่างดีแล้วแล.
จบอรรถกถาปานธิทายกเถราปทาน

ปุฬินจังกมิยเถราปทานที่ 10 (480)

ว่าด้วยการขนทรายใส่ที่จงกรม