กุสุมสนิยเถราปทานที่ 6 (126)

ว่าด้วยผลแห่งกาสรถวายอานิสแด่พระพุทธเจ้า

[128] ในกาลนั้น เราเป็นพราหมณ์อยู่ในนครธัญญวดี รู้จบ
ไตรเพท เป็นผู้เข้าใจตัวบท เข้าใจไวยากรณ์ เป็นผู้ฉลาด
ในตำราทำนายลักษณะ คัมภีร์อิติหาส และตำราทำนายนิมิต
พร้อมทั้งคำภีร์สนิฆัณฑุและคัมภีร์เกฏุภะ บอกมนต์กะศิษย์
ทั้งหลาย เราวางดอกอุบล 5 กำไรเบื้องบน เราประสงค์จะ
บวงสรวงบูชายัญในสมาคมบิดามารดา.
ในกาลนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าวิปัสสีผู้ประ-
เสริฐกว่านระ แวดล้อมด้วยภิกษุสงฆ์ ทรงยังทิศทั้งปวงให้
สว่างไสวเสด็จมา.
เราปูลาดอาสนะแล้วลาดดอกอุบลนั้น แล้วนิมนต์พระ-
มหามุนี นำมาสู่เรือนของตน.
อามิสอันรดที่เราตระเตรียมไว้ มีอยู่ในเรือนของตน เรา
เลื่อมใสได้ถวายอามิสนั้น แต่พระพุทธเจ้าด้วยมือทั้งสอง
ของตน.
เราทราบเวลาที่พระผู้มีพระภาคเจ้าเสวยแล้ว ได้ถวาย
ดอกอุบลกำหนึ่ง พระสัพพัญญูทรงอนุโนทนาแล้ว บ่าย
พระพักตร์กลับไปยังทิศอุดร.
ในกัปที่ 91 แต่กัปนี้ เราได้ถวายดอกไม้ใดในกาลนั้น
ด้วยการถวายดอกไม้นั่น เราไม่รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่ง
การถวายดอกไม้.

ในกัปลำดับต่อแต่กัปนี้ ได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิราชพระ-
นามว่า วรทัสสนะ ทรงสมบูรณ์ด้วยแก้ว 7 ประการ มี
พละมาก.
คุณวิเศษเหล่านี้ คือปฏิสัมภิทา 4 วิโมกข์ 8 และ
อภิญญา 6 เราทำให้แจ้งชัดแล้ว คำสอนของพระพุทธเจ้า
เราได้ทำเสร็จแล้ว ดังนี้.
ทราบว่า ท่านพระกุสุมาสนิยเถระได้กล่าวคาถาเหล่านี้ ด้วย
ประการฉันแล.
จบกุสุมาสนิยเถราปทาน

126. อรรถกถากุสุมาสนิยเถราปทาน

เรื่องราวของท่านพระกุสุมาสนิยเถระ มีคำเริ่มต้นว่า นคเร ธญฺญ-
วติยา ดังนี้.
แม้พระเถระรูปนี้ ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้ว ในพระชินวรพุทธเจ้า
พระองค์ก่อน ๆ ทุก ๆ ภพนั้นจะสั่งสมแต่บุญอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระ-
นิพพานเป็นประจำเสมอ ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่า
วิปัสสี ท่านได้เกิดในตระกูลพราหมณ์ บรรลุนิติภาวะแล้ว เป็นผู้มี
ทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมาก ไปเรียนไตรเพท จนจบศิลปศาสตร์ชั้นสูง
ของพราหมณ์ เป็นผู้ฉลาดในลัทธิของคนและของผู้อื่น มีความประสงค์
จะบูชามารดาบิดา จึงวางกำดอกบัว 5 กำไว้ข้าง ๆ ตัว แล้วนั่งลง