เมนู

มหาวรรค อานาปานกถา


ว่าด้วยเรื่องอานาปานสติสมาธิ


[362] เมื่อพระโยคาวจรเจริญสมาธิอันปฏิสังยุตด้วยอานาปานสติมี
วัตถุ 16 ญาณ 200 อันเนื่องมาแต่สมาธิย่อมเกิดขึ้น คือ ญาณในธรรมอัน
เป็นอันตราย 8 ญาณในธรรมอันเป็นอุปการะ 8 ญาณในอุปกิเลส 18 ญาณ
ในโวทาน 13 ญาณในความเป็นผู้ทำสติ 32 ญาณด้วยสามารถสมาธิ 24
ญาณด้วยสามารถวิปัสสนา 72 นิพพิทาญาณ 8 นิพพิทานุโลมญาณ 8 นิพ-
พิทาปฏิปัสสัทธิญาณ 8 ญาณในวิมุตติสุข 21.
[363] ญาณในธรรมอันเป็นอันตราย 8 และญาณในธรรมอันเป็น
อุปการะ 8 เป็นไฉน ?
กามฉันทะเป็นอันตรายแก่สมาธิ เนกขัมมะเป็นอุปการะแก่สมาธิ
พยาบาทเป็นอันตรายแก่สมาธิความไม่พยาบาทเป็นอุปการะแก่สมาธิ ถิ่น-
มิทธะเป็นอันตรายแก่สมาธิ. อาโลกสัญญาเป็นอุปการะแก่สมาธิ อุทธัจจะเป็น
อันตรายแก่สมาธิ ความไม่ฟุ้งซ่านเป็นอุปการะแก่สมาธิ. วิจิกิจฉาเป็นอันตราย
แก่สมาธิ ความกำหนดธรรมเป็นอุปการะแก่สมาธิ อวิชชาเป็นอันตรายแก่
สมาธิ ญาณเป็นอุปการะแก่สมาธิ อรติเป็นอันตรายแก่สมาธิ ความปราโมทย์
เป็นอุปการะแก่สมาธิ อกุศลธรรมแม้ทั้งปวงเป็นอันตรายแก่สมาธิ กุศลธรรม
ทั้งปวงเป็นอุปการะแก่สมาธิ ญาณในธรรมอันเป็นอันตราย 8 และญาณใน
ธรรมเป็นอุปการะ 8 เหล่านั้น จิตอันฟุ้งซ่านและจิตสงบระงับ ย่อมดำรงอยู่
ในความเป็นธรรมอย่างเดียวและย่อมหมดจดจากนิวรณ์ ด้วยอาการ 16 เหล่านี้.