เมนู

นิคมกถา


ในปฏิสัมภิทามรรคนี้ ท่านพระสารีบุตรเถระ
กล่าวไว้ 3 วรรค ตามลำดับของขนาดโดยชื่อว่า มหา-
วรรค มัชฌิมวรรคและจุลวรรค. ในวรรคหนึ่ง ๆ
ท่านแสดงไว้วรรคละ 10 กถา การพรรณนาอุทาน-
กถาเหล่านี้ ท่านแสดงตามลำดับของกถาเหล่านั้น.

กถาเหล่านั้นมี 10 คือ ญาณกถา 1 ทิฏฐิกถา 1
อานาปานกถา 1 อินทริยกถา 1 วิโมกขกถาเป็นที่ 5
คติกถา 1 กรรมกถา 1 วิปัลลาสกถา 1 มรรคกถา 1
มัณฑกถา 1 รวมเป็น 10 กถา.

กถาต่อไปคือ ยุคนันธกถา 1 สัจจกถา 1 โพช-
ฌังคกถา 1 เมตตากถา 1 วิราคกถาเป็นที่ 5 ปฏิสัม-
ภิทากถา 1 ธรรมจักกกถา 1 โลกุตตรกถา 1 พลกถา
1 สุญญตากถา 1

ปัญญากถา 1 อิทธิกถา 1 อภิสมยกถา 1 วิเวก-
กถา 1 จริยากถาเป็นที่ 5 ปาฏิหาริยกถา 1 สมสีส-
กถา 1 สติปัฏฐานกถา 1 วิปัสสนากถา 1 มาติกากถา 1.

พระเถระผู้เป็นใหญ่กว่าพระสาวกผู้สดับมาจาก
พระสุคต ผู้ยินดีในการทำประโยชน์แก่สัตว์ อรรถกถา
อันมั่นคง กล่าวปฏิสัมภิทามรรคใดไว้แล้ว อรรถกถา
ปฏิสัมภิทามรรคนั้น ข้าพเจ้าเริ่มรจนาเพราะอาศัยนัย
ของอรรถกถาก่อน ๆ เป็นข้อยุติอย่างนั้น อรรถกถา
นั้นจึงถึงความสำเร็จลงได้ด้วยประการฉะนี้.

ท่านผู้มีปัญญายิ่ง เป็นผู้ประกอบด้วยคุณคือ
ปัญญาประกอบด้วยศรัทธาได้กระทำคุณงามความดีไว้
ไม่น้อย ณ บริเวณมหาวิหาร พระเถระผู้อาศัยอยู่ใน
วิหารนี้ มีชื่อปรากฏแล้วว่า โมคคัลลานะ ในพรรษา
ที่ 3 ได้เคลื่อนไปแล้ว อรรถกถาอนุโลมตามสมัย ยัง
ประโยชน์ให้เกิดแก่โลก ได้สำเร็จลงเพราะอาศัยพระ-
เถระผู้แสดงเถรวาท ขออรรถกถาอนุโลมตามธรรม
อันให้สำเร็จประโยชน์ตน และประโยชน์ผู้อื่น เป็นที่
ชื่นชมของสรรพสัตว์ จงถึงความสำเร็จเหมือนอย่าง
นั้นเถิด.

ส่วนภาณวาร 58 ภาณวารที่ควรรู้แจ้ง ท่านผู้
ฉลาดในการคำนวณไว้ในอรรถกถาสัทธัมมปกาสินี้
ภาณวารจำนวน 14,000 และคาถา 500 คาถา ท่าน
คำนวณด้วยการประพันธ์เป็นฉันท์แห่งอรรถกถา
สัทธัมมปกาสินีนั้นอย่างรอบคอบ.

ข้าพเจ้าผู้เอื้อเฟื้อเพื่อให้ศาสนาตั้งอยู่นาน และ
เพื่อประโยชน์เกื้อกูลแก่โลก ได้สะสมบุญนี้ ถึงความ
ไพบูลย์ไม่น้อย ขอโลกจงบริโภครสแห่งพระสัทธรรม
อันปราศจากมลทินของพระทสพลด้วยบุญนั้น ถึง
ความสุข ด้วยความสุขแท้จริงเทอญ.

จบอรรถกถาคัมภีร์ปฏิสัมภิทามรรค ชื่อสัทธัมมปกาสินี