เมนู

นิโรธสมาปัตติญาณนิเทส


[ 217 ] ปัญญาในความเป็นผู้มีความชำนาญ ด้วยความเป็นผู้
ประกอบด้วยพละ 2 ด้วยความระงับสังขาร 3 ด้วยญาณจริยา 16 และ
ด้วยสมาธิจริยา 9 เป็นนิโรธสมาปัตติญาณอย่างไร ?
คำว่า ด้วยพละ 2 ความว่า พละ 2 คือสมถพละ 1 วิปัสสนา-
พละ 1.
[218] สมถพละเป็นไฉน ? ความที่จิตมีอารมณ์เป็นอันเดียว
ไม่ฟุ้งซ่าน ด้วยสามารถแห่งเนกขัมมะ ด้วยสามารถแห่งความไม่พยา-
บาท ด้วยสามารถแห่งอาโลกสัญญา ด้วยสามารถแห่งความไม่ฟุ้งซ่าน
ฯลฯ ด้วยสามารถแห่งการพิจารณาเห็นความสละคืนหายใจเข้า ด้วย
สามารถแห่งการพิจารณาเห็นความสละคืนหายใจออก เป็นสมถพละแด่
ละอย่าง ๆ.
[219] คำว่า สมถพลํ ความว่า ชื่อว่าสมถพละ เพราะ
อรรถว่ากระไร ?
ชื่อว่าสมถพละ เพราะอรรถว่า ไม่หวั่นไหวเพราะนิวรณ์ ด้วย
ปฐมฌาน ไม่หวั่นไหวเพราะวิตกวิจาร ด้วยทุติยฌาน ไม่หวั่นไหว
เพราะปีติ ด้วยตติยฌาน ไม่หวั่นไหวเพราะสุขและทุกข์ ด้วยจตุตถฌาน
ไม่หวั่นไหวเพราะรูปสัญญา ปฏิฆสัญญา นานัตตสัญญา ด้วยอากาสา-