เมนู

กล่าวว่า ทวินฺนํ ญาณานํ กุสลตา - ความเป็นผู้ฉลาดในญาณ 2
อย่าง เพราะภาวนามรรคของผู้ได้อรหัตมรรคเสร็จแล้ว.
จบ อรรถกถามรรคญาณนิทเทส

ผลญาณนิทเทส


[148] ปัญญาในการระงับปโยคะ เป็นผลญาณอย่างไร ?
ในขณะแห่งโสดาปัตติมรรค ญาณชื่อสัมมาทิฏฐ เพราะอรรถ
ว่าเห็น ย่อมออกจากมิจฉาทิฏฐิ ย่อมออกจากเหล่ากิเลสอันเป็นไปตาม
มิจฉาทิฏฐินั้น จากขันธ์ทั้งหลายและจากสรรพนิมิตภายนอก สัมมา-
ทิฏฐิย่อมเกิดขึ้น เพราะเป็นคุณชาติระงับปโยคะที่ออกนั้น การระงับ
ปโยคะนั้นเป็นผลของมรรค ญาณชื่อว่าสัมมาสังกัปปะ เพราะอรรถ
ว่าดำริออก ย่อมออกจากมิจฉาสังกัปปะ . . . ชื่อว่าสัมมาวาจา เพราะ
อรรถว่ากำหนดเอา ย่อมออกจากมิจฉาวาจา ...ชื่อว่าสัมมากัมมันตะ
เพราะอรรถว่าเป็นสมุฏฐาน ย่อมออกจากมิจฉากัมมันตะ . . .ชื่อว่าสัม-
มาอาชีวะ เพราะอรรถว่าขาวผ่อง ย่อมออกจากมิจฉาอาชีวะ . . .ชื่อว่า
สัมมาวายามะ
เพราะอรรถว่าประคองไว้ ย่อมออกจากมิจฉาวายามะ. . .
ชื่อว่าสัมมาสติ เพราะอรรถว่าตั้งมั่น ย่อมออกจากมิจฉาสติ . . . ชื่อว่า
สัมมาสมาธิ เพราะอรรถว่าไม่ฟุ้งซ่าน ย่อมออกจากมิจฉาสมาธิ ออกจาก