นั้น. พึงทราบคำอธิบายว่า เพราะสมาธิเป็นความสงบ, ฉะนั้น สมาธิ
จึงตั้งมั่นในอารมณ์เดียว ด้วยประการฉะนี้.
จบ อรรถกถาสมาธิภาวนามยญาณนิทเทส

ธรรมฐิติญาณนิทเทส

[94] ปัญญาในการกำหนดปัจจัย เป็นธรรมฐิติญาณอย่างไร ?
ปัญญาในการกำหนดปัจจัยว่า อวิชชาเป็นเหตุเกิด เป็นเหตุให้เป็น
ไป เป็นเหตุเครื่องหมาย เป็นเหตุประมวลมา เป็นเหตุประกอบ
ไว้ เป็นเหตุพัวพัน เป็นเหตุให้เกิด เป็นเหตุเดิม และเป็น
เหตุอาศัยเป็นไปแห่งสังขาร ด้วยอาการ 9 อย่าง อวิชชาจึงเป็นปัจจัย
สังขารเกิดขึ้นแห่งปัจจัย แม้ธรรมทั้งสองนี้ ต่างก็เกิดขึ้นแต่ปัจจัย ดังนี้
เป็นธรรมฐิติญาณ.
ปัญญาในการกำหนดปัจจัยว่า ในอดีตกาลก็ดี ในอนาคตกาล
ก็ดี อวิชชาเป็นเหตุเกิด . . . และเป็นเหตุอาศัยเป็นไปแห่งสังขารด้วย
อาการ 9 อย่างนี้ อวิชชาจึงเป็นปัจจัย สังขารเกิดขึ้นแต่ปัจจัย แม้
ธรรมทั้งสองนี้ ต่างก็เกิดขึ้นแต่ปัจจัย ดังนี้ เป็นธรรมฐิติญาณ.
ปัญญาในการกำหนดปัจจัยว่า สังขารเป็นเหตุเกิด. . . และเป็น
เหตุอาศัย เป็นไปแห่งวิญญาณ ฯลฯ วิญญาณเป็นเหตุเกิด . . . และ