สัพพัญญุตญาณนิทเทส

[286] สัพพัญญุตญาณของพระตถาคตเป็นไฉน ?
ชื่อว่า สัพพัญญุตญาณ เพราะอรรถว่า รู้สังขตธรรมและ
อสังขตธรรมทั้งปวง มิได้มีส่วนเหลือ ชื่อว่า อนาวรณญาณ เพราะ
อรรถว่า ในญาณนั้นไม่มีเครื่องกั้น ชื่อว่า สัพพัญญุตญาณ เพราะ
อรรถว่า รู้ธรรมส่วนอนาคตทั้งหมด . . . รู้ธรรมส่วนอดีตทั้งหมด. . .
รู้ธรรมส่วนปัจจุบันทั้งหมด...รู้จักษุและรูปทั้งหมดว่าอย่างนี้...รู้หูและ
เสียง ฯลฯ จมูกและกลิ่น ลิ้นและรส กายและโผฏฐัพพะ ใจและธรร-
มารมณ์ทั้งหมดว่าอย่างนี้ ชื่อว่า อนาวรณญาณ เพราะอรรถว่า ในญาณ
นั้นไม่มีเครื่องกั้น.
[287] ชื่อว่า สัพพัญญุตญาณ เพราะอรรถว่า รู้สภาพ
ไม่เที่ยง สภาพเป็นทุกข์ สภาพเป็นอนัตตา ตลอดทั้งหมด ชื่อว่า อนา-
วรณญาณ เพราะอรรถว่า ในญาณนั้นไม่มีเครื่องกั้น. . .รู้สภาพไม่เที่ยง
สภาพเป็นทุกข์ สภาพเป็นอนัตตาแห่งรูป ตลอดทั้งหมด. . .รู้สภาพไม่
เที่ยง สภาพเป็นทุกข์ สภาพเป็นอนัตตาแห่งเวทนา สัญญา สังขาร
วิญญาณตลอดทั้งหมด...รู้สภาพไม่เที่ยง สภาพเป็นทุกข์ สภาพเป็น
อนัตตาแห่งจักษุ ฯลฯ แห่งชราและมรณะ ตลอดทั้งหมด ชื่อว่า อนา-
วรณญาณ เพราะอรรถว่า ในญาณนั้นไม่มีเครื่องกั้น.