เมนู

ว่าด้วยมารยาและมานะ



[102] คำว่า บุคคลผู้มีปัญญาละมารยาและมานะได้แล้ว
มีความว่า ความประพฤติลวง เรียกว่า มารยา. บุคคลบางคนในโลก
นี้ประพฤติทุจริตด้วยกาย ประพฤติทุจริตด้วยวาจา ประพฤติทุจริตด้วยใจ
แล้ว ย่อมตั้งความปรารถนาอันลามก เพราะเหตุจะปกปิดทุจริตนั้น คือ
ย่อมปรารถนาว่า ใคร ๆ อย่ารู้เรา ดำริว่า ใคร ๆ อย่ารู้เรา กล่าววาจา
ว่า ใคร ๆ อย่ารู้เรา ย่อมพยายามด้วยกายว่า ใคร ๆ อย่ารู้เรา ความ
ลวง ความเป็นผู้มีความลวง ความไม่นึกถึง ความอำพราง ความปลอม
ความปิดบัง ความหลีกเลี่ยง ความซ่อน ความซ่อนเร้น ความปิดความ
ปกปิด ความไม่ทำให้ตื่น ความไม่เปิดเผย ความปิดด้วยดี ความการทำ
ชั่ว เห็นปานนี้ นี้เรียกว่า ความลวง.
คำว่า มานะ ได้แก่ ความถือตัวอย่าง คือ ความที่จิตใฝ่สูง.
ความถือตัว 2 อย่าง คือ ความยกตน, ความข่มผู้อื่น.
ความถือตัว 3 อย่าง คือ ความถือตัวว่า เราดีกว่าเขา, เราเสมอ
เขา, เราเลวกว่าเขา.
ความถือตัว 4 อย่าง คือ บุคคลยังความถือตัวให้เกิดเพราะลาภ.
ยังความถือตัวให้เกิดเพราะยศ, ยังความถือตัวให้เกิดเพราะความสรรเสริญ
ยังความถือตัวให้เกิดเพราะความสุข.
ความถือตัว 5 อย่าง คือ บุคคลยังความถือตัวให้เกิดว่า เราได้
รูปที่ชอบใจ ยังความถือตัวให้เกิดว่า เราได้เสียงที่ชอบใจ, ยังความถือ