มหาวนวณฺณนา
[2007]
คจฺฉนฺโต โส ภารทฺวาโช, อทฺทสฺส อจฺจุตํ อิสิํ;
ทิสฺวาน ตํ ภารทฺวาโช, สมฺโมทิ อิสินา สหฯ
[2008]
‘‘กจฺจิ นุ โภโต กุสลํ, กจฺจิ โภโต อนามยํ;
กจฺจิ อุญฺเฉน ยาเปสิ, กจฺจิ มูลผลา พหูฯ
[2009]
‘‘กจฺจิ ฑํสา มกสา จ, อปฺปเมว สรีสปา;
วเน วาฬมิคากิณฺเณ, กจฺจิ หิํสา น วิชฺชติ’’ฯ
[2010]
‘‘กุสลญฺเจว เม พฺรหฺเม, อโถ พฺรหฺเม อนามยํ;
อโถ อุญฺเฉน ยาเปมิ, อโถ มูลผลา พหูฯ
[2011]
‘‘อโถ ฑํสา มกสา จ, อปฺปเมว สรีสปา;
วเน วาฬมิคากิณฺเณ, หิํสา มยฺหํ น วิชฺชติฯ
[2012]
‘‘พหูนิ วสฺสปูคานิ, อสฺสเม วสโต มม;
นาภิชานามิ อุปฺปนฺนํ, อาพาธํ อมโนรมํฯ
[2013]
‘‘สฺวาคตํ เต มหาพฺรหฺเม, อโถ เต อทุราคตํ;
อนฺโต ปวิส ภทฺทนฺเต, ปาเท ปกฺขาลยสฺสุ เตฯ
[2014]
‘‘ตินฺทุกานิ ปิยาลานิ, มธุเก กาสุมาริโย;
ผลานิ ขุทฺทกปฺปานิ, ภุญฺช พฺรหฺเม วรํ วรํฯ
[2015]
‘‘อิทมฺปิ ปานียํ สีตํ, อาภตํ คิริคพฺภรา;
ตโต ปิว มหาพฺรหฺเม, สเจ ตฺวํ อภิกงฺขสิ’’ฯ
[2016]
‘‘ปฏิคฺคหิตํ ยํ ทินฺนํ, สพฺพสฺส อคฺฆิยํ กตํ;
สญฺชยสฺส สกํ ปุตฺตํ, สิวีหิ วิปฺปวาสิตํ;
ตมหํ ทสฺสนมาคโต, ยทิ ชานาสิ สํส เม’’ฯ
[2017]
‘‘น ภวํ เอติ ปุญฺญตฺถํ, สิวิราชสฺส ทสฺสนํ;
มญฺเญ ภวํ ปตฺถยติ, รญฺโญ ภริยํ ปติพฺพตํ;
มญฺเญ กณฺหาชินํ ทาสิํ, ชาลิํ ทาสญฺจ อิจฺฉสิฯ
[2018]
‘‘อถ วา ตโย มาตาปุตฺเต, อรญฺญา เนตุมาคโต;
น ตสฺส โภคา วิชฺชนฺติ, ธนํ ธญฺญญฺจ พฺราหฺมณ’’ฯ
[2019]
‘‘อกุทฺธรูโปหํ โภโต [โภโต (สี. ปี.)], นาหํ ยาจิตุมาคโต;
สาธุ ทสฺสนมริยานํ, สนฺนิวาโส สทา สุโขฯ
[2020]
‘‘อทิฏฺฐปุพฺโพ สิวิราชา, สิวีหิ วิปฺปวาสิโต;
ตมหํ ทสฺสนมาคโต, ยทิ ชานาสิ สํส เม’’ฯ
[2021]
‘‘เอส เสโล มหาพฺรหฺเม, ปพฺพโต คนฺธมาทโน;
ยตฺถ เวสฺสนฺตโร ราชา, สห ปุตฺเตหิ สมฺมติฯ
[2022]
‘‘ธาเรนฺโต พฺราหฺมณวณฺณํ, อาสทญฺจ มสํ ชฏํ;
จมฺมวาสี ฉมา เสติ, ชาตเวทํ นมสฺสติฯ
[2023]
‘‘เอเต นีลา ปทิสฺสนฺติ, นานาผลธรา ทุมา;
อุคฺคตา อพฺภกูฏาว นีลา อญฺชนปพฺพตาฯ
[2024]
‘‘ธวสฺสกณฺณา ขทิรา, สาลา ผนฺทนมาลุวา;
สมฺปเวธนฺติ วาเตน, สกิํ ปีตาว มาณวาฯ
[2025]
‘‘อุปริ ทุมปริยาเยสุ, สงฺคีติโยว สุยฺยเร;
นชฺชุหา โกกิลสงฺฆา, สมฺปตนฺติ ทุมา ทุมํฯ
[2026]
‘‘อวฺหยนฺเตว คจฺฉนฺตํ, สาขาปตฺตสมีริตา;
รมยนฺเตว อาคนฺตํ, โมทยนฺติ นิวาสินํ;
ยตฺถ เวสฺสนฺตโร ราชา, สห ปุตฺเตหิ สมฺมติฯ
[2027]
‘‘ธาเรนฺโต พฺราหฺมณวณฺณํ, อาสทญฺจ มสํ ชฏํ;
จมฺมวาสี ฉมา เสติ, ชาตเวทํ นมสฺสติฯ
[2028]
‘‘กเรริมาลา วิตตา, ภูมิภาเค มโนรเม;
สทฺทลาหริตา ภูมิ, น ตตฺถุทฺธํสเต รโชฯ
[2029]
‘‘มยูรคีวสงฺกาสา, ตูลผสฺสสมูปมา;
ติณานิ นาติวตฺตนฺติ, สมนฺตา จตุรงฺคุลาฯ
[2030]
‘‘อมฺพา ชมฺพู กปิตฺถา จ, นีเจ ปกฺกา จุทุมฺพรา;
ปริโภเคหิ รุกฺเขหิ, วนํ ตํ รติวฑฺฒนํฯ
[2031]
‘‘เวฬุริยวณฺณสนฺนิภํ , มจฺฉคุมฺพนิเสวิตํ;
สุจิํ สุคนฺธํ สลิลํ, อาโป ตตฺถปิ สนฺทติฯ
[2032]
‘‘ตสฺสาวิทูเร โปกฺขรณี, ภูมิภาเค มโนรเม;
ปทุมุปฺปลสญฺฉนฺนา, เทวานมิว นนฺทเนฯ
[2033]
‘‘ตีณิ อุปฺปลชาตานิ, ตสฺมิํ สรสิ พฺราหฺมณ;
วิจิตฺตํ นีลาเนกานิ, เสตา โลหิตกานิ จฯ
[2034]
‘‘โขมาว ตตฺถ ปทุมา, เสตโสคนฺธิเกหิ จ;
กลมฺพเกหิ สญฺฉนฺโน, มุจลินฺโท นาม โส สโรฯ
[2035]
‘‘อเถตฺถ ปทุมา ผุลฺลา, อปริยนฺตาว ทิสฺสเร;
คิมฺหา เหมนฺติกา ผุลฺลา, ชณฺณุตคฺฆา อุปตฺถราฯ
[2036]
‘‘สุรภี สมฺปวายนฺติ, วิจิตฺตปุปฺผสนฺถตา;
ภมรา ปุปฺผคนฺเธน, สมนฺตา มภินาทิตาฯ
[2037]
‘‘อเถตฺถ อุทกนฺตสฺมิํ, รุกฺขา ติฏฺฐนฺติ พฺราหฺมณ;
กทมฺพา ปาฏลี ผุลฺลา, โกวิฬารา จ ปุปฺผิตาฯ
[2038]
‘‘องฺโกลา กจฺฉิการา จ, ปาริชญฺญา จ ปุปฺผิตา;
วารณา วยนา [สายนา (สี. ปี.), วุยฺหนา (สฺยา.)] รุกฺขา, มุจลินฺทมุภโต [มุจลินฺทมภิโต (สี. ปี.)] สรํฯ
[2039]
‘‘สิรีสา เสตปาริสา [เสตวาริสา (สี. ปี.)], สาธุ วายนฺติ ปทฺมกา;
นิคฺคุณฺฑี สิรีนิคฺคุณฺฑี [สรนิคฺคุณฺฑี (ก.)], อสนา เจตฺถ ปุปฺผิตาฯ
[2040]
‘‘ปงฺคุรา [ปงฺกุรา (สฺยา.), ปงฺคุลา (ก.)] พหุลา เสลา, โสภญฺชนา จ ปุปฺผิตา;
เกตกา กณิการา จ, กนเวรา จ ปุปฺผิตาฯ
[2041]
‘‘อชฺชุนา อชฺชุกณฺณา จ, มหานามา จ ปุปฺผิตา;
สุปุปฺผิตคฺคา ติฏฺฐนฺติ, ปชฺชลนฺเตว กิํสุกาฯ
[2042]
‘‘เสตปณฺณี สตฺตปณฺณา, กทลิโย กุสุมฺภรา;
ธนุตกฺการี ปุปฺเผหิ, สีสปาวรณานิ จฯ
[2043]
‘‘อจฺฉิวา สลฺลวา [สพลา (สี.), สิมลา (ปี.)] รุกฺขา, สลฺลกิโย จ ปุปฺผิตา;
เสตเครุ จ ตครา, มํสิกุฏฺฐา กุลาวราฯ
[2044]
‘‘ทหรา รุกฺขา จ วุทฺธา จ, อกุฏิลา เจตฺถ ปุปฺผิตา;
อสฺสมํ อุภโต ฐนฺติ, อคฺยาคารํ สมนฺตโตฯ
[2045]
‘‘อเถตฺถ อุทกนฺตสฺมิํ, พหุชาโต ผณิชฺชโก;
มุคฺคติโย กรติโย, เสวาลสีสกา พหูฯ
[2046]
‘‘อุทฺทาปวตฺตํ [อุทฺธาปวตฺตํ (สฺยา. ปี.)] อุลฺลุฬิตํ, มกฺขิกา หิงฺคุชาลิกา;
ทาสิมกญฺชโก [ทาสิมา โกญฺชโก (ก.)] เจตฺถ, พหู นีเจกฬมฺพกาฯ
[2047]
‘‘เอลมฺผุรกสญฺฉนฺนา [เอลมฺพรกสญฺฉนฺนา (สี. ปี.), เอฬมฺพเกหิ สญฺฉนฺนา (สฺยา.)], รุกฺขา ติฏฺฐนฺติ พฺราหฺมณ;
สตฺตาหํ ธาริยมานานํ, คนฺโธ เตสํ น ฉิชฺชติฯ
[2048]
‘‘อุภโต สรํ มุจลินฺทํ, ปุปฺผา ติฏฺฐนฺติ โสภนา;
อินฺทีวเรหิ สญฺฉนฺนํ, วนํ ตํ อุปโสภติฯ
[2049]
‘‘อฑฺฒมาสํ ธาริยมานานํ, คนฺโธ เตสํ น ฉิชฺชติ;
นีลปุปฺผี เสตวารี, ปุปฺผิตา คิริกณฺณิกา;
กเลรุกฺเขหิ [กเฏรุเกหิ (สี.), กเฏรุกฺเขหิ (ปี.)] สญฺฉนฺนํ, วนํ ตํ ตุลสีหิ จฯ
[2050]
‘‘สมฺมทฺทเตว คนฺเธน, ปุปฺผสาขาหิ ตํ วนํ;
ภมรา ปุปฺผคนฺเธน, สมนฺตา มภินาทิตาฯ
[2051]
‘‘ตีณิ กกฺการุชาตานิ, ตสฺมิํ สรสิ พฺราหฺมณ;
กุมฺภมตฺตานิ เจกานิ, มุรชมตฺตานิ ตา อุโภฯ
[2052]
‘‘อเถตฺถ สาสโป พหุโก, นาทิโย [นาริโย (ก.)] หริตายุโต;
อสี ตาลาว ติฏฺฐนฺติ, เฉชฺชา อินฺทีวรา พหูฯ
[2053]
‘‘อปฺโผฏา สุริยวลฺลี จ, กาฬียา [โกฬียา (ก.)] มธุคนฺธิยา;
อโสกา มุทยนฺตี จ, วลฺลิโภ ขุทฺทปุปฺผิโยฯ
[2054]
‘‘โกรณฺฑกา อโนชา จ, ปุปฺผิตา นาคมลฺลิกา [นาควลฺลิกา (สี. ปี.)];
รุกฺขมารุยฺห ติฏฺฐนฺติ, ผุลฺลา กิํสุกวลฺลิโยฯ
[2055]
‘‘กเฏรุหา จ วาสนฺตี, ยูถิกา มธุคนฺธิยา;
นิลิยา สุมนา ภณฺฑี, โสภติ ปทุมุตฺตโรฯ
[2056]
‘‘ปาฏลี สมุทฺทกปฺปาสี, กณิการา จ ปุปฺผิตา;
เหมชาลาว ทิสฺสนฺติ, รุจิรคฺคิ สิขูปมาฯ
[2057]
‘‘ยานิ ตานิ จ ปุปฺผานิ, ถลชานุทกานิ จ;
สพฺพานิ ตตฺถ ทิสฺสนฺติ, เอวํ รมฺโม มโหทธิฯ
[2058]
‘‘อถสฺสา โปกฺขรณิยา, พหุกา วาริโคจรา;
โรหิตา นฬปี [นฬเป (ก.)] สิงฺคู, กุมฺภิลา มกรา สุสูฯ
[2059]
‘‘มธุ จ มธุลฏฺฐิ จ, ตาลิสา จ ปิยงฺคุกา;
กุฏนฺทชา ภทฺทมุตฺตา [อุนฺนกา ภทฺทมุฏฺฐา จ (ก.)], เสตปุปฺผา จ โลลุปาฯ
[2060]
‘‘สุรภี จ รุกฺขา ตครา, พหุกา ตุงฺควณฺฏกา [ตุงฺควลฺลิกา (ก.)];
ปทฺมกา นรทา กุฏฺฐา, ฌามกา จ หเรณุกาฯ
[2061]
‘‘หลิทฺทกา คนฺธสิลา, หิริเวรา จ คุคฺคุลา;
วิเภทิกา โจรกา กุฏฺฐา, กปฺปุรา จ กลิงฺคุกาฯ
[2062]
‘‘อเถตฺถ สีหพฺยคฺฆา จ, ปุริสาลู จ หตฺถิโย;
เอเณยฺยา ปสทา เจว, โรหิจฺจา สรภา มิคาฯ
[2063]
‘‘โกฏฺฐสุณา สุโณปิ จ, ตุลิยา นฬสนฺนิภา;
จามรี จลนี ลงฺฆี, ฌาปิตา มกฺกฏา ปิจุฯ
[2064]
‘‘กกฺกฏา กฏมายา จ, อิกฺกา โคณสิรา พหู;
ขคฺคา วราหา นกุลา, กาฬเกตฺถ พหูตโสฯ
[2065]
‘‘มหิํสา โสณสิงฺคาลา, ปมฺปกา จ สมนฺตโต;
อากุจฺฉา ปจลากา จ, จิตฺรกา จาปิ ทีปิโยฯ
[2066]
‘‘เปลกา จ วิฆาสาทา, สีหา โคคณิสาทกา;
อฏฺฐปาทา จ โมรา จ, ภสฺสรา จ กุกุตฺถกาฯ
[2067]
‘‘จงฺโกรา กุกฺกุฏา นาคา, อญฺญมญฺญํ ปกูชิโน;
พกา พลากา นชฺชุหา, ทินฺทิภา กุญฺชวาชิตา [กุญฺชวาทิกา (สี. ปี.)]ฯ
[2068]
‘‘พฺยคฺฆินสา โลหปิฏฺฐา, ปมฺมกา [ปมฺปกา (สี. ปี.), จปฺปกา (สฺยา.), ปพฺพกา (ก.)] ชีวชีวกา;
กปิญฺชรา ติตฺติราโย, กุลา จ ปฏิกุตฺถกาฯ
[2069]
‘‘มนฺทาลกา เจลเกฏุ, ภณฺฑุติตฺติรนามกา;
เจลาวกา ปิงฺคลาโย [ปิงฺคุลาโย (สี. ปี.)], โคฏกา องฺคเหตุกาฯ
[2070]
‘‘กรวิยา จ สคฺคา จ, อุหุงฺการา จ กุกฺกุหา;
นานาทิชคณากิณฺณํ, นานาสรนิกูชิตํฯ
[2071]
‘‘อเถตฺถ สกุณา สนฺติ, นีลกา [สาฬิกา (ก.)] มญฺชุภาณิกา;
โมทนฺติ สห ภริยาหิ, อญฺญมญฺญํ ปกูชิโนฯ
[2072]
‘‘อเถตฺถ สกุณา สนฺติ, ทิชา มญฺชุสฺสรา สิตา;
เสตจฺฉิกุฏา ภทฺรกฺขา, อณฺฑชา จิตฺรเปขุณาฯ
[2073]
‘‘อเถตฺถ สกุณา สนฺติ, ทิชา มญฺชุสฺสรา สิตา;
สิขณฺฑี นีลคีวาหิ, อญฺญมญฺญํ ปกูชิโนฯ
[2074]
‘‘กุกุตฺถกา กุฬีรกา, โกฏฺฐา โปกฺขรสาตกา;
กาลาเมยฺยา พลิยกฺขา, กทมฺพา สุวสาฬิกาฯ
[2075]
‘‘หลิทฺทา โลหิตา เสตา, อเถตฺถ นลกา พหู;
วารณา ภิงฺคราชา จ, กทมฺพา สุวโกกิลาฯ
[2076]
‘‘อุกฺกุสา กุรรา หํสา, อาฏา ปริวเทนฺติกา;
ปากหํสา อติพลา, นชฺชุหา ชีวชีวกาฯ
[2077]
‘‘ปาเรวตา รวิหํสา, จกฺกวากา นทีจรา;
วารณาภิรุทา รมฺมา, อุโภ กาลูปกูชิโนฯ
[2078]
‘‘อเถตฺถ สกุณา สนฺติ, นานาวณฺณา พหู ทิชา;
โมทนฺติ สห ภริยาหิ, อญฺญมญฺญํ ปกูชิโนฯ
[2079]
‘‘อเถตฺถ สกุณา สนฺติ, นานาวณฺณา พหู ทิชา;
สพฺเพ มญฺชู นิกูชนฺติ, มุจลินฺทมุภโตสรํฯ
[2080]
‘‘อเถตฺถ สกุณา สนฺติ, กรวิยา นาม เต ทิชา [กรวี นาม เต ทิชา (สี. ปี.)];
โมทนฺติ สห ภริยาหิ, อญฺญมญฺญํ ปกูชิโนฯ
[2081]
‘‘อเถตฺถ สกุณา สนฺติ, กรวิยา นาม เต ทิชา;
สพฺเพ มญฺชู นิกูชนฺติ, มุจลินฺทมุภโตสรํฯ
[2082]
‘‘เอเณยฺยปสทากิณฺณํ, นาคสํเสวิตํ วนํ;
นานาลตาหิ สญฺฉนฺนํ, กทลีมิคเสวิตํฯ
[2083]
‘‘อเถตฺถ สาสโป พหุโก [สามา พหุกา (สฺยา. ก.)], นีวาโร วรโก พหุ;
สาลิ อกฏฺฐปาโก จ, อุจฺฉุ ตตฺถ อนปฺปโกฯ
[2084]
‘‘อยํ เอกปที เอติ, อุชุํ คจฺฉติ อสฺสมํ;
ขุทํ [ขุทฺทํ (สฺยา. ก.)] ปิปาสํ อรติํ, ตตฺถ ปตฺโต น วินฺทติ;
ยตฺถ เวสฺสนฺตโร ราชา, สห ปุตฺเตหิ สมฺมติฯ
[2085]
‘‘ธาเรนฺโต พฺราหฺมณวณฺณํ, อาสทญฺจ มสํ ชฏํ;
จมฺมวาสี ฉมา เสติ, ชาตเวทํ นมสฺสติ’’ฯ
[2086]
อิทํ สุตฺวา พฺรหฺมพนฺธุ, อิสิํ กตฺวา ปทกฺขิณํ;
อุทคฺคจิตฺโต ปกฺกามิ, ยตฺถ เวสฺสนฺตโร อหุ’’ฯ
มหาวนวณฺณนาฯ
ทารกปพฺพํ
[2087]
‘‘อุฏฺเฐหิ ชาลิ ปติฏฺฐ, โปราณํ วิย ทิสฺสติ;
พฺราหฺมณํ วิย ปสฺสามิ, นนฺทิโย มาภิกีรเร’’ฯ
[2088]
‘‘อหมฺปิ ตาต ปสฺสามิ, โย โส พฺรหฺมาว ทิสฺสติ;
อทฺธิโก วิย [อตฺถิโก วิย (สี. ปี.)] อายาติ, อติถี โน ภวิสฺสติ’’ฯ
[2089]
‘‘กจฺจิ นุ โภโต กุสลํ, กจฺจิ โภโต อนามยํ;
กจฺจิ อุญฺเฉน ยาเปถ, กจฺจิ มูลผลา พหูฯ
[2090]
‘‘กจฺจิ ฑํสา มกสา จ, อปฺปเมว สรีสปา;
วเน วาฬมิคากิณฺเณ, กจฺจิ หิํสา น วิชฺชติ’’ฯ
[2091]
‘‘กุสลญฺเจว โน พฺรหฺเม, อโถ พฺรหฺเม อนามยํ;
อโถ อุญฺเฉน ยาเปม, อโถ มูลผลา พหูฯ
[2092]