5. ชนสันธชาดก

ว่าด้วยเหตุที่ทำจิตให้เดือดร้อน

[1649] พระเจ้าชนสันธะได้ตรัสอย่างนี้ว่า
เหตุที่จะทำให้จิตเดือดร้อนนั้นมีอยู่ 10 ประการ บุคคล
ไม่กระทำเสียในกาลก่อนแล้ว ย่อมเดือดร้อนใน
ภายหลัง.
[1640] บุคคลเมื่อยังเป็นหนุ่ม ไม่ทำความ
พยายามยังทรัพย์ให้เกิดขึ้น ครั้นแก่ลงหาทรัพย์ไม่ได้
ย่อมเดือดร้อนภายหลังว่า เมื่อก่อนเราไม่ได้แสวงหา
ทรัพย์ไว้.
[1651] ศิลปะที่สมควรแก่ตน บุคคลใดไม่ได้
ศึกษาไว้ในกาลก่อน บุคคลนั้นย่อมเดือดร้อนใน
ภายหลังว่า เราไม่ได้ศึกษาศิลปะไว้ก่อน ผู้ไม่มีศิลปะ
ย่อมเลี้ยงชีพลำบาก.
[1652] ผู้ใดเป็นคนโกง ผู้นั้นย่อมเดือดร้อน
ในภายหลังว่า เราเป็นคนโง่ ส่อเสียด กินสินบน
ดุร้าย หยาบคาย ในกาลก่อน.
[1653] ผู้ใดเป็นคนฆ่าสัตว์ ผู้นั้นย่อมเดือดร้อน
ในภายหลังว่า เราเป็นคนฆ่าสัตว์ หยาบช้าทุศีล
ประพฤติต่ำช้า ปราศจากขันติ เมตตาและเอ็นดูสัตว์
ในกาลก่อน.