เมนู

9. ธัมมัทธชชาดก



ว่าด้วยพูดอย่างหนึ่งทำอย่างหนึ่ง



[893] ดูก่อนญาติทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงพา
กันประพฤติธรรม เธอทั้งหลายจงพากันประ-
พฤติธรรม ความเจริญจักมีแก่พวกเธอ เพราะ
ว่า มีผู้ประพฤติธรรม ย่อมอยู่เป็นสุขทั้งใน
โลกนี้และโลกหน้า.
[894] จำเริญหนอนกตัวนี้ นกผู้ประพฤติธรรม
ยืนขาเดียว พร่ำสอนธรรมอย่างเดียว.
[895] กาตัวนั้นไม่มีศีล สูเจ้าทั้งหลาย จงรู้ไว้
เถิด เพราะไม่รู้จึงพากันสรรเสริญมัน มันกิน
ทั้งไข่ทั้งลูกอ่อน แล้วพูดว่าธรรม ๆ.
[896] มันพูดอย่างหนึ่งด้วยวาจา แต่ทำอย่าง
หนึ่งด้วยกาย พูดแต่ปากไม่ทำด้วยกาย ไม่ตั้ง
อยู่ในธรรมนั้น.
[897] มันเป็นผู้อ่อนหวานทางวาจา แต่เป็นผู้มี
ใจร้ายกาจ คือปากปราศรัยแต่หัวใจเชือดคอ

มันเป็นผู้ยกธรรมขึ้นเป็นธงชัย ซ่อนตัวไว้
เหมือนงูเห่าหม้อซ่อนตัวอาศัยอยู่ในรู ฉะนั้น.
กาตัวนี้ ถูกสมมติว่าเป็นสัตว์ ในบ้านและ
นิคมทั้งหลาย คนโง่รู้ได้ยาก
[898] สูเจ้าทั้งหลายจงใช้จะงอยปาก ปีกและ
เท้าจิกตีกาตัวนี้ สูเจ้าทั้งหลายจงให้กาชั่วตัวนี้
พินาศ กาตัวนี้ไม่ควรอยู่ร่วม.

จบ ธัมมัทธชชาดกที่ 9

อรรถกถาธัมมัทธชาดกที่ 9



พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภภิกษุ
ผู้โกหกรูปหนึ่งแล้ว จึงได้ตรัสเรื่องนี้ มีคำเริ่มต้นว่า ธมฺมํ จรถ
ญาตโย
ดังนี้.
ความย่อว่า ในครั้งนั้นพระศาสดาตรัสว่า ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ภิกษุนี้ไม่ใช่โกหกเฉพาะในบัดนี้เท่านั้น แม้ในกาลก่อนก็
โกหกเหมือนกัน แล้วได้ทรงนำเอาเรื่องในอดีตมาสาธก ดังต่อไปนี้:-
ในอดีตกาล เมื่อพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนคร-
พาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในกำเนิดนก เติบโตแล้วมีฝูงนกห้อมล้อม
อาศัยอยู่ที่เกาะกลางมหาสมุทร. ครั้งนั้น พ่อค้าชาวกาสิกรัฐกลุ่มหนึ่ง