เมนู

ทสกนิบาตชาดก



1. จตุทวารชาดก



ว่าด้วยจักกรดพัดบนศีรษะ



[1319] เมืองนี้มีประตู 4 ประตู มีกำแพงมั่นคง
ล้วนแล้วไปด้วยเหล็กแดง ข้าพเจ้าถูกล้อมไว้
ด้วยกำแพง ข้าพเจ้า ได้ทำบาปอะไรไว้.
[1320] ประตูทั้งหมดจึงปิดแน่น ข้าพเจ้าถูกขัง
เหมือนนก ข้าแต่เทวดา เหตุเป็นมาอย่างไร
ข้าพเจ้าจึงถูกจักรกรดพัดศีรษะ.
[1321] ท่านได้ทรัพย์มากมาย แสนสองหมื่น
แล้ว ยังไม่เชื่อคำของญาติผู้เอ็นดู.
[1322] ท่านแล่นเรือไปสู่สมุทรอันอาจทำให้
เรือโลดขึ้นได้ เป็นสาครที่มีสิทธิ์น้อย ได้
ประสบนางเวมานิกเปรต 4 นาง จาก 4 นาง
เป็น 8 นาง จาก 8 นาง เป็น 16 นาง.

[1323] ถึงจะได้ประสบนางเวมานิกเปรตจาก 16
นาง เป็น 32 นาง ก็ยังปรารถนายิ่งไปกว่านั้น
จึงได้ประสบจักรนี้ จักรกรดย่อมพัดผันบน
ศีรษะของตนผู้ถูกความอยากครอบงำ.
[1324] ความอยากเป็นของสูงใหญ่ไพศาล ยาก
ที่จะให้เต็มได้ มักให้ถึงความวิบัติ ชนเหล่าใด
ย่อมยินดีไปตามความอยาก ชนเหล่านั้นย่อม
เป็นผู้ทรงจักรกรดไว้.
[1325] ชนเหล่าใดละสิ่งของที่มีมากเสียด้วย
ไม่พิจารณาหนทางด้วย แล้วไม่คิดอ่านเหตุ
การณ์นั้นให้ถ่องแท้ ชนเหล่านั้นย่อมเป็นผู้
ทรงจักรกรดไว้.
[1326] ผู้ใดพึงเพ่งพินิจถึงการงานและโภคะอัน
ไพบูลย์ ไม่ของเสพความอยากอันประกอบ
ด้วยความฉิบหาย ทำตามถ้อยคำของผู้เอ็นดู
ทั้งหลาย ผู้เช่นนั้น จะไม่ถูกจักรกรดพัดผัน.

[1327] ข้าแต่ท่านผู้น่าบูชา จักรกรดจักตั้งอยู่
บนศีรษะของข้าพเจ้านานสักเท่าไรหนอ จะ
สักกี่พันปีข้าพเจ้าขอถามความนั้น ขอท่านได้
โปรดบอกแก่ข้าพเจ้าเถิด.
[1328] ดูก่อนมิตตวินทุกะท่านจงฟังเรา ท่าน
จะต้องทนทุกข์ทรมานไปอีกนาน จักรกรดจะ
พัดผันอยู่บนศีรษะของท่าน เมื่อท่านยังมีชีวิต
อยู่จะพ้นไปไม่ได้.

จบ จตุทวารชาดกที่ 1

อรรถกถาชาดก


ทสกนิบาต



อรรถกถาจตุทวารชาดกที่ 1



พระศาสดาเมื่อเสด็จประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภ
ภิกษุว่ายากรูปหนึ่ง. จึงตรัสเรื่องนี้มีคำเริ่มต้นว่า จตุทฺวารมิทํ นครํ
ดังนี้ ก็แหละ เรื่องปัจจุบัน บัณฑิตพึงให้พิสดารในชาดกเรื่องที่ 1
ในนวกนิบาต.