เมนู

2. อัฏฐสัททชาดก



ว่าด้วยพระนิพพาน



[1129] สระมงคลโบกขรณีนี้ แต่ก่อนเป็นที่ลุ่ม
ลึก มีน้ำมาก มีปลามาก เป็นที่อยู่อาศัยของ
พญานกยาง เป็นที่อยู่แห่งบิดาของเรา บัดนี้
น้ำแห้ง วันนี้พวกเราจะพากันเลี้ยงชีพด้วย
กบ ถึงพวกเราจะถูกความหิวบีบคั้นถึงเพียงนี้
จะไม่ละที่อยู่.
[1130] ใครจะทำลายนัยน์ตาข้างที่สอง ของนาย
พันธุระผู้มีอาวุธในมือให้แตกได้ ใครจักกระทำ
ลูก รังของเรา และตัวเราให้มีความสวัสดีได้.
[1131] ดูก่อนมหาบพิตร คติของกระพี้ไม้นั้น
มีอยู่เพียงใด กระพี้ไม้ทั้งหมด แมลงภู่เจาะกิน
สิ้นแล้วเพียงนั้น แมลงภู่หมดอาหารแล้ว จึง
ไม่ยินดีในไม้แก่น.
[1132] ไฉนหนอเราจึงจะจากที่นี่ ไปให้พ้นจาก

ราชนิเวศน์เสียได้ บันเทิงใจชมต้นไม้กิ่งไม้ที่
มีดอก ทำรังอาศัยอยู่ตามประสาของเรา.
[1133] ไฉนหนอเราจึงจะไปจากที่นี่ ให้พ้นจาก
พระราชนิเวศน์ไปเสียได้ เราจักนำหน้าฝูงไป
ดื่มน้ำที่ดีเลิศได้.
[1134] นายพรานภรตะชาวพาหิกรัฐ นำเราผู้
มัวเมาด้วยกามทั้งหลาย ผู้กำหนัดหมกมุ่นอยู่
ในกามมาแล้ว ลิงนั้นกล่าวว่า ขอความเจริญจง
มีแก่ท่าน ขอท่านจงปล่อยข้าพเจ้าเถิด.
[1135] เมื่อความมืดมิด ปรากฏเบื้องบนภูเขา
อันแข็งคม นางกินรีนั้น ได้กล่าวกะเราด้วย
ถ้อยคำอันไพเราะอ่อนหวานว่า ท่านอย่าจรดเท้า
ลงบนแผ่นหิน.
[1136] เราเห็นพระนิพพาน อันเป็นที่สิ้นชาติ
ไม่ต้องกลับมานอนในครรภ์อีก โดยไม่ต้อง
สงสัย ความเกิดของเรานี้ มีในที่สุดแล้ว

การนอนในครรภ์เป็นหนสุดท้ายแล้ว สงสาร
เพื่อภพใหม่ต่อไปของเราสิ้นสุดแล้ว.

จบ อัฏฐสัททชาดกที่ 2

อรรถกถาอัฏฐสัททชาดกที่ 2



พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภ
เสียงแสดงความแร้นแค้น อันน่าสะดุ้งกลัวที่พระเจ้าโกศลได้ทรงสดับ
ในเวลาเที่ยงคืน จึงตรัสเรื่องนี้ มีคำเริมต้นว่า อิทํ ปุเร นินฺนมาหุ
ดังนี้. เนื้อเรื่องก็เช่นเดียวกับที่กล่าวมาแล้วในโลหกุมภิชาดก ใน
จตุกกนิบาตนั่นแหละ.
ส่วนในเรื่องนี้ เมื่อพระเจ้าโกศลทูลถามว่า ข้าแต่พระองค์ผู้
เจริญ จะมีเหตุอะไรเกิดขึ้น เพราะเสียงที่ข้าพระองค์ได้สดับนี้ พระ-
บรมศาสดาจึงตรัสว่า มหาบพิตรขอพระองค์อย่าได้ทรงกลัวเลย จะไม่
มีอันตรายใด ๆ แก่พระองค์ เพราะเหตุที่ได้ทรงสดับเสียงเหล่านั้น
มหาบพิตร พระองค์ได้ทรงสดับเสียงแสดงความแร้นแค้นอันน่าสะดุ้ง
กลัวเช่นนี้ แต่พระองค์เดียวก็หามิได้ แม้พระราชาองค์ก่อน ๆ ก็ได้
สดับเสียงเช่นนี้ แล้วเชื่อคำของพวกพราหมณ์ ประสงค์จะบูชายัญด้วย
สัตว์อย่างละ 4 ครั้นได้ฟังถ้อยคำของบัณฑิต จึงรับสั่งให้ปล่อยสัตว์ที่จับ
ไว้เพื่อจะฆ่าบูชายัญ แล้วให้ตีกลองเป่าประกาศห้ามฆ่าสัตว์ทั่วพระนคร
พระเจ้าโกศลทูลอาราธนาให้ตรัสเรื่องราว จึงทรงนำเอาเรื่องในอดีตมา
สาธก ดังต่อไปนี้ :-