เมนู

4. ทัฬหธัมมชาดก



ว่าด้วยความกตัญญู



[1065] ก็ฉันเมื่อนำพาราชกิจของพระเจ้าทัฬห-
ธรรม ได้คาดลูกศรไว้ที่หน้าอก มีปกติประ
พฤติความกล้าหาญในการรบ ก็ไม่ยังพระองค์
ให้โปรดปรานได้.
[1066] พระราชาไม่ทรงทราบความเพียรของลูก
ผู้ชายของฉันและการสื่อสาร ที่ฉันทำได้อย่างดี
ในสงคราม เป็นแน่.
[1067] ฉันนั้นไม่มีพวกพ้อง ไม่มีที่พึ่ง จักตาย
แน่ ๆ มีหนำซ้ำพระราชายังได้พระราชทานฉัน
แก่ช่างหม้อ ให้เป็นผู้ขนมูลสัตว์โคมัย.
[1068] คนยังมีหวังอยู่ตราบใด ตราบนั้นก็ยัง
คบหากันอยู่ เมื่อเขาเสื่อมจากประโยชน์ คน
โง่ทั้งหลาย ก็จะทอดทิ้งเขา เหมือนขัตติยราช
ทรงทอดทิ้งช้างพังต้นฉะนั้น.

[1069] ผู้ใดที่ผู้อันทำความดีให้ก่อน สำเร็จประ-
โยชน์ที่ต้องการแล้วย่อมไม่รู้คุณ ประโยชน์
ทั้งหลายที่เขาปรารถนา แล้วของผู้นั้นจะเสื่อม
สลายไป.
[1066] ส่วนผู้ใด ที่คนอื่นทำความดีให้แล้ว
สำเร็จประโยชน์ที่ต้องการแล้วยังรู้คุณ ประ
โยชน์ทั้งหลายที่เขาปรารถนา ของผู้นั้นจะ
เพิ่มพูนขึ้น.
[1071] เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าขอบอกท่านทั้ง-
หลาย ขอความเจริญจงมีแก่ท่านทั้งหลาย มี
จำนวนที่มาประชุมกัน ณ ที่นี่ ขอท่านทุกคน
จงเป็นผู้รู้คุณที่ผู้อื่นทำแล้วแก่ตน ท่านทั้ง-
หลายจะสถิตอยู่ในสวรรค์ ตลอดกาลนาน.

จบ ทัฬหธัมมชาดกที่ 4

อรรถกถาทัฬหธัมมชาดกที่ 4



พระศาสดาเมื่อเสด็จเข้าไปอาศัยเมืองโกสัมพี ประทับอยู่ ณ
โฆสิตาราม ทรงปรารภช้างพังต้นชื่อภัททวดีของพระเจ้าอุเทน แล้วจึง