10. พกพรหมชาดก

ว่าด้วยศีลและพรตของพกพรหม

วัตร จรณะ ของข้าพระองค์แต่ก่อนว่าเป็น
อย่างไร ซึ่งข้าพระองค์ควรจะทราบ.
[1038] ท่านได้ช่วยมนุษย์จำนวนมาก ผู้เดือด-
ร้อนปางตายกระหายน้ำจัดให้ได้ดื่มน้ำอันใดไว้
เราตถาคตระลึกถึงพรต ศีลและจรณะเก่า ของ
ท่านอันนั้นได้ เหมือนนอนหลับฝันไปแล้ว
ตื่นขึ้น ระลึกถึงฝันได้ ฉะนั้น.
[1039] ท่านได้ช่วยฝูงชนใดที่ถูกโจรจับเป็นชะ-
เลย นำมาให้รอดพ้นได้ ที่ริมฝั่งแม่น้ำเอณิ
เราตถาคตระลึก ถึงพรต ศีลและจรณะเก่าของ
ท่านนั้นได้ เหมือนนอนหลับฝันไปแล้วตื่นขึ้น
ระลึกถึงความฝันได้ ฉะนั้น.
[1040] ท่านได้ทุ่มกำลังช่วยคนทั้งหลาย ผู้ไป
เรือในกระแสแม่น้ำคงคา ให้พ้นจากพระยา
นาคตัวร้ายกาจอันใด เราตถาคตระลึกพรต ศีล
และอาจาระเก่าของท่านนั้นได้ เหมือนนอน
หลับฝันไปแล้วตื่นขึ้น ระลึกถึงฝันได้ ฉะนั้น.

[1041] อนึ่ง เราตถาคตได้มีชื่อว่ากัปปะ เป็นอัน-
เตวาสิกของท่านได้รู้แล้วว่า ท่านเป็นดาบสผู้
มีปัญญาดีมีพรตอันใด เราตถาคตระลึกพรต
ศีลและจรณะเก่าของท่านได้ เหมือนนอนหลับ
ฝันไปตื่นขึ้นแล้ว ระลึกถึงฝันได้ ฉะนั้น.
[1042 ] พระองค์ทรงทราบอายุของข้าพระองค์
นั้นได้แน่นอน แม้สิ่งอื่นพระองค์ก็ทรงทราบ
เพราะพระองค์ทรงเป็นพระพุทธเจ้าแท้จริง.
จริงอย่างนั้น พระรัศมีอันรุ่งโรจน์ของพระองค์
นี้ จึงส่องพรหมโลกให้สว่างไสวอยู่.
จบ พกพรหมชาดกที่ 10

อรรถกถาพกพรหมชาดกที่ 10

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภ
พกพรหมแล้ว จึงตรัสเรื่องนี้ มีคำเริ่มต้นว่า ทฺวาสตฺตติ ดังนี้.
ความพิสดารว่า ท่านพกพรหมเกิดความเห็นขึ้นอย่างนี้ว่า สิ่ง
นี้เที่ยง ยั่งยืน สืบเนื่อง ๆ กันไป ไม่มีการเคลื่อนธรรดา สิ่งอื่น
นอกจากนี้ ที่ชื่อว่าพระนิพพานเป็นที่ออกไปของสัตวโลกไม่มี ได้ยินว่า
พระพรหมองค์นี้เกิดภายหลัง เมื่อก่อนบำเพ็ญฌานมาแล้ว จึงมาเกิด