5. ทัพพปุปผชาดก

ว่าด้วยโทษของการโต้เถียงกัน

[1001] สหายผู้เที่ยวหากินตามฝั่ง ท่อนหาง
จักเป็นของเจ้า แต่ท่อนหัวจักเป็นของผู้เที่ยว
หากินในน้ำลึก ส่วนอีกท่อนกลางนี้ จักเป็น
ของผู้ตัดสิน.
[1002] ถ้าเราไม่วิวาทกันไซร้ ท่อนกลางก็จัก
เป็นอาหารไปได้นานวัน แต่เพราะวิวาทกัน
สุนัขจิ้งจอกจึงนำเอาปลาตะเพียนแดง ที่ไม่ใช่
หัวไม่ใช่หางไป คือท่อนกลาง.
[1003] วันนี้ฉันเห็นผัวมีอาหารเต็มปาก จึงชื่น
ใจเหมือนกษัตริย์ได้ราชสมบัติ เป็นพระราชา
แล้วพึงทรงชื่นชมก็ปานกัน.
[1004] พี่เป็นสัตว์เกิดบนบก ไฉนหนอ จึงจับ
ปลาในน้ำได้ ดูก่อนพี่ร่วมชีวิต พี่ถูกฉันถาม
แล้ว ขอจงบอกฉันว่าพี่ได้มาอย่างไร ?
[1005] คนทั้งหลายผ่ายผอม เพราะวิวาทกัน
มีความสิ้นทรัพย์ก็เพราะวิวาทกัน นาก 2 ตัว
พลาดปลาชิ้นนี้ เพราะทะเลาะกัน แม่งามงอน
เจ้าจงกินปลาตะเพียนแดงเถิด.

[1006] ในหมู่มนุษย์ ข้อพิพาทกันเกิดขึ้น ณ ที่
ใด พวกเขาจะวิ่งหาผู้พิพากษา เพราะผู้พิพาก-
ษาเป็นผู้แนะนำพวกเขา ฝ่ายพวกเขาก็จะเสีย
ทรัพย์ ณ ที่นั้น เหมือนนาก 2 ตัวนั่นเอง แต่
คลังหลวงเจริญขึ้น.
จบ ทัพพปุปผชาดกที่ 5

อรรถกถาทัพพปุปผชาดกที่ 5

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภ
พระอุปนันทศากยบุตร แล้วจึงตรัสเรื่องนี้ มีคำเริ่มต้นว่า อนุตีรจารี
ภทฺทนฺเต ดังนี้.
ดังจะกล่าวโดยย่อ ท่านบวชในพระศาสนาแล้ว ละคุณธรรมมี
ความปรารถนาน้อยเป็นต้น ได้เป็นผู้มีความทะยานอยากมาก. ในวันเข้า
พรรษาท่านยึดครองวัดไว้ 2, 3 วัด คือวางร่มหรือรองเท้าไว้วัดหนึ่ง ไม้-
เท้าคนแก่หรือหม้อน้ำไว้อีกวัดหนึ่ง ตนเองก็อยู่วัดหนึ่ง. ท่านจำพรรษาที่
วัดในชนบทวัดหนึ่ง สอนปฏิปทาอันเป็นวงศ์ของพระอริยเจ้า ที่แสดง
ถึงความสันโดษในปัจจัย แก่ภิกษุทั้งหลายแจ่มชัดเหมือนยกพระจันทร์
ขึ้นในอากาศก็ปานกันว่า ธรรมดาภิกษุควรเป็นผู้มักน้อย. ภิกษุทั้งหลาย
ได้ฟังคำนั้นแล้ว พากันทิ้งบาตรและจีวรที่น่าชอบใจ รับเอาบาตรดิน-