เมนู

9. วัฏฏกชาดก



ว่าด้วยการทำให้เกิดความสุข



[957] พ่อลุงกา ลุงกินอาหารประณีตกับเนยใส
แลน้ำมัน แต่เหตุไรเล่าหนอ ลุงจึงผอม ?
[958] เมื่อกาอยู่ในท่ามกลางศัตรู แสวงหาเหยื่อ
ในหมู่อมิตร มีจิตใจหวาดระแวงเป็นนิตย์ จะ
มีความมั่นคง ความอ้วนมาแต่ไหน.
[959] กาทั้งหลายหวาดระแวงอยู่เป็นนิตย์ ก้อน
ข้าวที่กาได้มาด้วยกรรมอันเลวทราม ไม่ยังกา
ให้เอิบอิ่ม ดูก่อนนกกระจาบ ด้วยเหตุนั้นเรา
จึงผอม.
[960] ดูก่อนนกกระจาบ ส่วนเจ้ากินแต่หญ้า
และพืชที่หยาบ ๆ มีรสอร่อยน้อย แต่เหตุไร
เล่าหนอ เจ้าจึงอ้วน ?
[961] ลุงกา ข้าพเจ้ายังอัตภาพให้เป็นไป เลี้ยง
ชีพด้วยเหยื่อนั้น ที่ได้มาแล้ว เพราะมักน้อย

คิดน้อย และไปหากินไม่ไกล จึงอ้วน.
[962] เพราะว่าคนผู้มักน้อย มีความสุขแบบ
พระอริยเจ้า ผู้คิดน้อย มีประมาณอาหารที่รับ
พอดีแล้ว ย่อมมีพฤติกรรมที่อวดอ้างได้ดี.

จบ วัฏฏกชาดกที่ 9

อรรถกถาวัฏฏกชาดกที่ 9



พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภ
ภิกษุเหลวไหลรูปหนึ่ง จึงตรัสเรื่องนี้ มีคำเริ่มต้นว่า ปณีตํ ดังนี้.
พระศาสดาตรัสถามเธอว่า ได้ทราบว่า เธอเป็นคนเหลวไหล
จริงหรือ ? เมื่อภิกษุนั้นกราบทูลว่า จริงพระพุทธเจ้าค่ะ จึงตรัสว่า
ดูก่อนภิกษุ ไม่ใช่เฉพาะเวลานี้เท่านั้น แม้เมื่อก่อนเธอก็เป็นคนเหลว
ไหลเหมือนกัน ก็แหละเพราะเป็นผู้เหลวไหลนั่นเอง เธอไม่อิ่มใน
ซากศพช้าง ซากศพโค ซากศพม้า และซากศพคนทั้งหลายในเมือง
พาราณสี จึงเข้าไปสู่ป่า ด้วยคิดว่า เราจักได้ยิ่ง ๆ ขึ้นไป ดังนี้แล้ว
จึงทรงนำเอาเรื่องในอดีตมาสาธก ดังต่อไปนี้ :-
ในอดีตกาล เมื่อพระจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนคร
พาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในกำเนิดนกกระจาบมีหญ้าและพืชที่หยาบ ๆ
เป็นอาหาร อาศัยอยู่ในป่า. ครั้งนั้น ในเมืองพาราณสีมีกาเหลวไหล