เมนู

6. คุมพิยชาดก


เปรียบวัตถุกามเหมือนยาพิษ


[778] ยักษ์ชื่อคุมพิยะเที่ยวหาเหยื่อของตนอยู่
ได้วางยาพิษอันมีสี กลิ่น และรสเหมือน
น้ำผึ้งไว้ในป่า.
[779] สัตว์เหล่าใดมาสำคัญว่าน้ำผึ้ง กินยาพิษ
นั้นเข้าไป ยาพิษนั้นเป็นของร้ายแรงแก่สัตว์
เหล่านั้น สัตว์เหล่านั้นต้องพากันเข้าถึงความ
ตาย เพราะยาพิษนั้น.
[780] ส่วนสัตว์เหล่าใดพิจารณาดูรู้ว่าเป็นยาพิษ
แล้วละเว้นเสีย สัตว์เหล่านั้น เมื่อสัตว์ที่
บริโภคยาพิษเข้ากระสับกระส่ายอยู่ ถูกฤทธิ์
ยาพิษแผดเผาอยู่ ก็เป็นผู้มีความสุข ดับ
ความทุกข์เสียได้.
[781] วัตถุกามทั้งหลายฝังอยู่ในมนุษย์ บัณฑิต
พึงทราบว่าเป็นยาพิษ เหมือนกับยาพิษอัน
ยักษ์วางไว้ที่หนทางฉะนั้น กามคุณนี้ชื่อว่า
เป็นเหยื่อของสัตว์โลก และชื่อว่าเป็นเครื่อง

ผูกมัดสัตว์โลกไว้ มฤตยูมีถ้ำคือร่างกายเป็น
ที่อยู่อาศัย.
[782] บัณฑิตเหล่าใดผู้มีความเร่าร้อน ย่อม
ละเว้นกามคุณเหล่านี้ อันเป็นเครื่องบำรุง
ปรุงกิเลสเสียได้ในกาลทุกเมื่อ บัณฑิต
เหล่านั้นนับว่า ได้ก้าวล่วงกิเลสเครื่องข้อง
ในโลกแล้ว เหมือนกับผู้ละเว้นยาพิษที่ยักษ์
วางไว้ในหนทางใหญ่ฉะนั้น.

จบ คุมพิยชาดกที่ 6

อรรถกถาคุมพิยชาดกที่ 6


พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภ
ภิกษุผู้กระสันจะสึก จึงตรัสพระธรรมเทศนานี้ มีคำเริ่มต้นว่า
มธุวณฺณํ มธุรสํ ดังนี้.
ได้ยินว่า พระศาสดาตรัสถามภิกษุนั้นว่า ดูก่อนภิกษุ ได้ยิน
ว่าเธอกระสันจะสึกจริงหรือ ? เมื่อภิกษุนั้นกราบทูลว่า จริงพระ-
เจ้าข้า. จึงตรัสถามว่า เพราะเห็นอะไร ? เมื่อภิกษุนั้นกราบทูลว่า เพราะ
เห็นมาตุคามผู้ประดับแต่งตัว พระเจ้าข้า. จึงตรัส ว่า ดูก่อนภิกษุ ขึ้น
ชื่อว่าเบญจกามคุณเหล่านั้น เป็นเสมือนน้ำผึ้งที่ยักษ์ชื่อว่า คุมพิยะ
ตนหนึ่งใส่น้ำผึ้งวางไว้ที่หนทาง อันภิกษุนั้นทูลอาราธนาแล้ว จึงทรง