เมนู

จตุกกนิบาต ชาดก


1. กาลิงควรรค


1. จุลลกาลิงคชาดก


เทวดากีดกันความพยายามของคนไม่ได้


[502] ท่านทั้งหลายจงเปิดประตูถวาย ให้
พระราชธิดาเหล่านี้เสด็จเข้าไปสู่ภายในพระ-
นคร ข้าพเจ้าข้อว่านันทเสน เป็นอำมาตย์
ดุจราชสีห์ของพระเจ้าอรุณ ได้รับการศึกษา
มาเป็นอย่างดี จักรักษาไว้เรียบร้อยแล้ว.
[503] แน่ะดาบสโกง ท่านได้พูดไว้อย่างนี้ว่า
ชัยชนะจักมีแก่พวกพระเจ้ากาลิงคราช ผู้-
อดทนต่อภัยที่แสนยากจะอดทนได้ ความ
ปราชัยจักมีแก่พวกพระเจ้าอัสสกราช ชน
ทั้งหลายผู้ซื่อตรงย่อมไม่พูดเท็จ.
[504] แต่ท้าวสักกะ เทวดาทั้งหลายยังประ-
พฤติล่วงมุสาวาทอีกหรือ พระองค์พึงตรัส
แต่ถ้อยคำที่จริง ที่แท้อย่างยิ่งมิใช่หรือ ข้าแต่
ท้าวมัฆวาฬเทวราช ผู้เป็นใหญ่กว่าปวงชน
พระองค์ทรงอาศัยเหตุอะไรหรือจึงได้ตรัสมุสา.

[505] ดูก่อนพราหมณ์ เมื่อชนทั้งหลายพูดกัน
อยู่ ท่านก็เคยได้ยินแล้วมิใช่หรือว่า เทวดา
ทั้งหลาย ย่อมเกียดกันความพยายามของ
บุรุษไม่ได้ ความข่มใจ ความตั้งใจแน่วแน่
ความไม่แตกสามัคคีกัน ความไม่แก่งแย่งกัน
การก้าวไปในกาลอันควร ความเพียรอย่าง
เด็ดเดี่ยว และความบากบั่นของบุรุษ เพราะ
เหตุนั้นแหละ ชัยชนะจึงมีแก่พวกพระเจ้า
อัสสกะ.

จบ จุลลกาลิงคชาดกที่ 1

อรรถกถาจตุกกนิบาตชาดก


อรรถกถากาลิงควรรคที่ 1


อรรถกถาจุลลกาลิงคชาดกที่ 1


พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระเชตวันมหาวิหิาร ทรงปรารภ
การบรรพชาของปริพาชิกา 4 คน จึงตรัสพระธรรมเทศนานี้ มีคำ
เริ่มต้นว่า วิวรถ อิมาสํ ทฺวารํ ดังนี้.
ได้ยินว่า ในนครเวสาลี มีกษัตริย์ลิจฉวี 7 พัน 7 ร้อย
7 พระองค์ ประทับอยู่. กษัตริย์ลิจฉวีเหล่านั้น แม้ทั้งหมด ได้เป็น
ผู้มีพระดำริในการถามและการย้อนถาม. ครั้งนั้น นิครนถ์ผู้ฉลาด
ในวาทะ 500 วาทะ คนหนึ่งมาถึงพระนครเวสาลี กษัตริย์ลิจฉวี