2. มหาสารชาดก

ว่าด้วยลักษณะของผู้ที่เหมาะสมกับเหตุการณ์

[92] "ยามคับขันย่อมปรารถนาผู้กล้าหาญ
ยามปรึกษาการงาน ย่อมปรารถนาคนไม่พูด-
พล่าม ยามมีข้าวน้ำย่อมปรารถนาคนอันเป็นที่รัก
แห่งตน ยามต้องการเหตุผล ย่อมปรารถนา
บัณฑิต"
จบ มหาสารชาดกที่ 2

อรรถกถามหาสารชาดกที่ 2

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระเชตวันมหาวิหาร ทรง
ปรารภพระอานันทเถระ ตรัสพระธรรมเทศนานี้ มีคำเริ่มต้น
ว่า อุกกฏฺเฐ สูรมิจฺฉนฺติ ดังนี้.
สมัยหนึ่ง เหล่าพระสนมของพระเจ้าโกศลคิดกันว่า ขึ้น
ชื่อว่า การเสด็จอุบัติแห่งพระพุทธเจ้า เป็นสภาพหาได้ยาก
การกลับได้เกิดเป็นมนุษย์ และความเป็นผู้มีอายตนะบริบูรณ์เล่า
ก็หาได้ยากเหมือนกัน อนึ่งพวกเราแม้จะได้พบความพร้อมมูล
แห่งขณะซึ่งหาได้ยากนี้ ก็ไม่ได้เพื่อจะไปสู่พระวิหาร ฟังธรรม
หรือกระทำการบูชา หรือให้ทานตามความพอใจของตนได้ ต้อง