เมนู

เอวเมว อิเธกจฺเจ, สมาทานมฺหิ ทุพฺพลา;

ลหุํ กโรนฺติ อตฺตานํ, วโกว อชการณาติฯ

วกชาตกํ ทสมํฯ

กุมฺภวคฺโค ปญฺจโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

วรกุมฺภ สุปตฺตสิริวฺหยโน, สุจิสมฺมต พินฺทุสโร จุสโภ;

สริตํปติ จณฺฑิ ชรากปินา, อถ มกฺกฏิยา วกเกน ทสาติฯ

อถ วคฺคุทฺทานํ –

สงฺกปฺโป ปทุโม เจว, อุทปาเนน ตติยํ;

อพฺภนฺตรํ ฆฏเภทํ, ติกนิปาตมฺหิลงฺกตนฺติฯ

ติกนิปาตํ นิฏฺฐิตํฯ

4. จตุกฺกนิปาโต

1. กาลิงฺควคฺโค

301. จูฬกาลิงฺคชาตกํ (4-1-1)

[1]

วิวรถิมาสํ [วิวรถ อิมาสํ (สี. สฺยา. ปี.)] ทฺวารํ, นครํ ปวิสนฺตุ [ปวิสิตุํ มยา; (ก.)] อรุณราชสฺส;

สีเหน สุสิฏฺเฐน, สุรกฺขิตํ [สุสตฺเถน, สุรกฺขิตํ (สี. ปี.), สุสิฏฺเฐน (ก.)] นนฺทิเสเนนฯ

[2]

ชโย กลิงฺคานมสยฺหสาหินํ, ปราชโย อนโย [อชโย (สฺยา.), อนฺวิโต (ก.)] อสฺสกานํ;

อิจฺเจว เต ภาสิตํ พฺรหฺมจาริ, น อุชฺชุภูตา วิตถํ ภณนฺติฯ

[3]

เทวา มุสาวาทมุปาติวตฺตา, สจฺจํ ธนํ ปรมํ เตสุ [ตถํ เปมกรํ นุ (ก.), ตถํ ปรมํ กรํ นุ (สฺยา.)] สกฺก;

ตํ เต มุสา ภาสิตํ เทวราช, กิํ วา ปฏิจฺจ มฆวา มหินฺทฯ

[4]

นนุ เต สุตํ พฺราหฺมณ ภญฺญมาเน, เทวา น อิสฺสนฺติ ปุริสปรกฺกมสฺส;

ทโม สมาธิ มนโส อเภชฺโช [อเทชฺโช (สี. ปี.), อภิชฺโช (ก.)], อพฺยคฺคตา นิกฺกมนญฺจ [นิกฺขมนญฺจ (สี.)] กาเล;

ทฬฺหญฺจ วิริยํ ปุริสปรกฺกโม จ, เตเนว อาสิ วิชโย อสฺสกานนฺติฯ

จูฬกาลิงฺคชาตกํ ปฐมํฯ

302. มหาอสฺสาโรหชาตกํ (4-1-2)

[5]

อเทยฺเยสุ ททํ ทานํ, เทยฺเยสุ นปฺปเวจฺฉติ;

อาปาสุ พฺยสนํ ปตฺโต, สหายํ นาธิคจฺฉติฯ

[6]

นาเทยฺเยสุ ททํ ทานํ, เทยฺเยสุ โย ปเวจฺฉติ;

อาปาสุ พฺยสนํ ปตฺโต, สหายมธิคจฺฉติฯ

[7]

สญฺโญคสมฺโภควิเสสทสฺสนํ, อนริยธมฺเมสุ สเฐสุ นสฺสติ;

กตญฺจ อริเยสุ จ อชฺชเวสุ, มหปฺผลํ โหติ อณุมฺปิ ตาทิสุฯ

[8]

โย ปุพฺเพ กตกลฺยาโณ, อกา โลเก สุทุกฺกรํ;

ปจฺฉา กยิรา น วา กยิรา, อจฺจนฺตํ ปูชนารโหติฯ

มหาอสฺสาโรหชาตกํ ทุติยํฯ

303. เอกราชชาตกํ (4-1-3)

[9]

อนุตฺตเร กามคุเณ สมิทฺเธ, ภุตฺวาน ปุพฺเพ วสี เอกราช;

โส ทานิ ทุคฺเค นรกมฺหิ ขิตฺโต, นปฺปชฺชเห วณฺณพลํ ปุราณํฯ

[10]

ปุพฺเพว ขนฺตี จ ตโป จ มยฺหํ, สมฺปตฺถิตา ทุพฺภิเสน [ทพฺพเสนา (สี. ปี.)] อโหสิ;

ตํ ทานิ ลทฺธาน กถํ นุ ราช, ชเห อหํ วณฺณพลํ ปุราณํฯ

[11]

สพฺพา กิเรวํ ปรินิฏฺฐิตานิ, ยสสฺสินํ ปญฺญวนฺตํ วิสยฺห;

ยโส จ ลทฺธา ปุริมํ อุฬารํ, นปฺปชฺชเห วณฺณพลํ ปุราณํฯ

[12]

ปนุชฺช ทุกฺเขน สุขํ ชนินฺท, สุเขน วา ทุกฺขมสยฺหสาหิ;

อุภยตฺถ สนฺโต อภินิพฺพุตตฺตา, สุเข จ ทุกฺเข จ ภวนฺติ ตุลฺยาติฯ

เอกราชชาตกํ ตติยํฯ

304. ททฺทรชาตกํ (4-1-4)

[13]

อิมานิ มํ ททฺทร ตาปยนฺติ, วาจาทุรุตฺตานิ มนุสฺสโลเก;

มณฺฑูกภกฺขา อุทกนฺตเสวี, อาสีวิสํ มํ อวิสา สปนฺติฯ

[14]

สกา รฏฺฐา ปพฺพาชิโต, อญฺญํ ชนปทํ คโต;

มหนฺตํ โกฏฺฐํ กยิราถ, ทุรุตฺตานํ [ทุรุตฺตานิ (ก.)] นิเธตเวฯ

[15]

ยตฺถ โปสํ น ชานนฺติ, ชาติยา วินเยน วา;

น ตตฺถ มานํ กยิราถ, วสมญฺญาตเก ชเนฯ

[16]

วิเทสวาสํ วสโต, ชาตเวทสเมนปิ [ชาตเวทภเยนปิ (ก.)];

ขมิตพฺพํ สปญฺเญน, อปิ ทาสสฺส ตชฺชิตนฺติฯ

ททฺทรชาตกํ จตุตฺถํฯ

305. สีลวีมํสนชาตกํ (4-1-5)

[17]

นตฺถิ โลเก รโห นาม, ปาปกมฺมํ ปกุพฺพโต;

ปสฺสนฺติ วนภูตานิ, ตํ พาโล มญฺญตี รโหฯ

[18]

อหํ รโห น ปสฺสามิ, สุญฺญํ วาปิ น วิชฺชติ;

ยตฺถ อญฺญํ [สุญฺญํ (สฺยา. ก.)] น ปสฺสามิ, อสุญฺญํ โหติ ตํ มยาฯ

[19]

ทุชฺชจฺโจ จ สุชจฺโจ [อชจฺโจ (ปี.)] จ, นนฺโท จ สุขวฑฺฒิโต [สุขวจฺฉโก (สี.), สุขวจฺฉโน (สฺยา. ปี.)];

เวชฺโช จ อทฺธุวสีโล [อถ สีโล (ก.)] จ, เต ธมฺมํ ชหุ มตฺถิกาฯ

[20]

พฺราหฺมโณ จ กถํ ชเห, สพฺพธมฺมาน ปารคู;

โย ธมฺมมนุปาเลติ, ธิติมา สจฺจนิกฺกโมติฯ

สีลวีมํสนชาตกํ ปญฺจมํฯ

306. สุชาตชาตกํ (4-1-6)

[21]

กิมณฺฑกา อิเม เทว, นิกฺขิตฺตา กํสมลฺลเก;

อุปโลหิตกา วคฺคู, ตํ [เต (ปี.)] เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโตฯ

[22]

ยานิ ปุเร ตุวํ เทวิ, ภณฺฑุ นนฺตกวาสินี;

อุจฺฉงฺคหตฺถา ปจินาสิ, ตสฺสา เต โกลิยํ ผลํฯ

[23]

อุฑฺฑยฺหเต น รมติ, โภคา วิปฺปชหนฺติ ตํ [วิปฺปชหนฺติ’มํ (?)];

ตตฺเถวิมํ ปฏิเนถ, ยตฺถ โกลํ ปจิสฺสติฯ

[24]

โหนฺติ เหเต มหาราช, อิทฺธิปฺปตฺตาย [อิทฺธิมตฺตาย (ก.)] นาริยา;

ขม เทว สุชาตาย, มาสฺสา [มาสุ (ก.)] กุชฺฌ รเถสภาติฯ

สุชาตชาตกํ ฉฏฺฐํฯ

307. ปลาสชาตกํ (4-1-7)

[25]

อเจตนํ พฺราหฺมณ อสฺสุณนฺตํ, ชาโน อชานนฺตมิมํ ปลาสํ;

อารทฺธวิริโย ธุวํ อปฺปมตฺโต, สุขเสยฺยํ ปุจฺฉสิ กิสฺส เหตุฯ

[26]

ทูเร สุโต เจว พฺรหา จ รุกฺโข, เทเส ฐิโต ภูตนิวาสรูโป;

ตสฺมา นมสฺสามิ อิมํ ปลาสํ, เย เจตฺถ ภูตา เต [เต จ (สี. ปี.)] ธนสฺส เหตุฯ

[27]

โส เต กริสฺสามิ ยถานุภาวํ, กตญฺญุตํ พฺราหฺมณ เปกฺขมาโน;

กถญฺหิ อาคมฺม สตํ สกาเส, โมฆานิ เต อสฺสุ ปริผนฺทิตานิฯ

[28]

โย ตินฺทุกรุกฺขสฺส ปโร [ปุโร (ก.)] ปิลกฺโข [ปิลกฺขุ (สี. ปี.), มิลกฺขุ (ก.)], ปริวาริโต ปุพฺพยญฺโญ อุฬาโร;

ตสฺเสส มูลสฺมิํ นิธิ นิขาโต, อทายาโท คจฺฉ ตํ อุทฺธราหีติฯ

ปลาสชาตกํ สตฺตมํฯ

308. สกุณชาตกํ (4-1-8)

[29]

อกรมฺหส เต กิจฺจํ, ยํ พลํ อหุวมฺหเส;

มิคราช นโม ตฺยตฺถุ, อปิ กิญฺจิ ลภามเสฯ

[30]

มม โลหิตภกฺขสฺส, นิจฺจํ ลุทฺทานิ กุพฺพโต;

ทนฺตนฺตรคโต สนฺโต, ตํ พหุํ ยมฺปิ ชีวสิฯ

[31]

อกตญฺญุมกตฺตารํ , กตสฺส อปฺปฏิการกํ;

ยสฺมิํ กตญฺญุตา นตฺถิ, นิรตฺถา ตสฺส เสวนาฯ

[32]

ยสฺส สมฺมุขจิณฺเณน, มิตฺตธมฺโม น ลพฺภติ;

อนุสูย [อนุสุยฺย (สี. ปี.)] มนกฺโกสํ, สณิกํ ตมฺหา อปกฺกเมติฯ

สกุณชาตกํ อฏฺฐมํฯ

309. ฉวกชาตกํ (4-1-9)

[33]

สพฺพมิทํ จริมํ กตํ [จริมวตํ (สี. ปี.)], อุโภ ธมฺมํ น ปสฺสเร;

อุโภ ปกติยา จุตา, โย จายํ มนฺเตชฺฌาเปติ [มนฺตชฺฌายติ (สี.), สชฺฌาปยติ (ปี.)];

โย จ มนฺตํ อธียติฯ

[34]

สาลีนํ โอทนํ ภุญฺเช, สุจิํ มํสูปเสจนํ;

ตสฺมา เอตํ น เสวามิ, ธมฺมํ อิสีหิ เสวิตํฯ

[35]

ปริพฺพช มหา โลโก [มหาพฺรหฺเม (ก.)], ปจนฺตญฺเญปิ ปาณิโน;

มา ตํ อธมฺโม อาจริโต, อสฺมา กุมฺภมิวาภิทาฯ

[36]

ธิรตฺถุ ตํ ยสลาภํ, ธนลาภญฺจ พฺราหฺมณ;

ยา วุตฺติ วินิปาเตน, อธมฺมจรเณน วาติฯ

ฉวกชาตกํ นวมํฯ

310. เสยฺยชาตกํ (4-1-10)

[37]

สสมุทฺทปริยายํ , มหิํ สาครกุณฺฑลํ;

น อิจฺเฉ สห นินฺทาย, เอวํ เสยฺย [สยฺห (สี. สฺยา. ปี.)] วิชานหิฯ

[38]

ธิรตฺถุ ตํ ยสลาภํ, ธนลาภญฺจ พฺราหฺมณ;

ยา วุตฺติ วินิปาเตน, อธมฺมจรเณน วาฯ

[39]

อปิ เจ ปตฺตมาทาย, อนคาโร ปริพฺพเช;

สาเยว ชีวิกา เสยฺโย, ยา จาธมฺเมน เอสนาฯ

[40]

อปิ เจ ปตฺตมาทาย, อนคาโร ปริพฺพเช;

อญฺญํ อหิํสยํ โลเก, อปิ รชฺเชน ตํ วรนฺติฯ

เสยฺยชาตกํ [สยฺหชาตกํ (สี. สฺยา. ปี.)] ทสมํฯ

กาลิงฺควคฺโค [วิวรวคฺโค (สี. ปี.)] ปฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

วิวรญฺจ อเทยฺย สมิทฺธวรํ, อถ ททฺทร ปาปมหาติรโห;

อถ โกลิ ปลาสวรญฺจ กร, จริมํ สสมุทฺทวเรน ทสาติฯ

2. ปุจิมนฺทวคฺโค

311. ปุจิมนฺทชาตกํ (4-2-1)

[41]

อุฏฺเฐหิ โจร กิํ เสสิ, โก อตฺโถ สุปเนน [สุปิเตน (สี.), สุปิเนน (ปี. ก.)] เต;

มา ตํ คเหสุํ [คณฺเหยฺยุํ (ก.)] ราชาโน, คาเม กิพฺพิสการกํฯ

[42]