อถ พีรณถมฺภวโร จ นโฏ, ภรุราชวรุตฺตมปุณฺณนที;

พหุภาณิ อคฺคิปวเน มูสิกา, สหลมฺพตฺถโน กปเณน ทสาติฯ

8. กาสาววคฺโค

221. กาสาวชาตกํ (2-8-1)

[141]

อนิกฺกสาโว กาสาวํ, โย วตฺถํ ปริทหิสฺสติ [ปริทเหสฺสติ (สี. ปี.)];

อเปโต ทมสจฺเจน, น โส กาสาวมรหติฯ

[142]

โย จ วนฺตกสาวสฺส, สีเลสุ สุสมาหิโต;

อุเปโต ทมสจฺเจน, ส เว กาสาวมรหตีติฯ

กาสาวชาตกํ ปฐมํฯ

222. จูฬนนฺทิยชาตกํ (2-8-2)

[143]

อิทํ ตทาจริยวโจ, ปาราสริโย ยทพฺรวิ [โปราณาจริโยพฺรวิ (ก.)];

มาสุ ตฺวํ อกริ [อกรา (สี. ปี.)] ปาปํ, ยํ ตฺวํ ปจฺฉา กตํ ตเปฯ

[144]

ยานิ กโรติ ปุริโส, ตานิ อตฺตนิ ปสฺสติ;

กลฺยาณการี กลฺยาณํ, ปาปการี จ ปาปกํ;

ยาทิสํ วปเต พีชํ, ตาทิสํ หรเต ผลนฺติฯ

จูฬนนฺทิยชาตกํ ทุติยํฯ

223. ปุฏภตฺตชาตกํ (2-8-3)

[145]

นเม นมนฺตสฺส ภเช ภชนฺตํ, กิจฺจานุกุพฺพสฺส กเรยฺย กิจฺจํ;

นานตฺถกามสฺส กเรยฺย อตฺถํ, อสมฺภชนฺตมฺปิ น สมฺภเชยฺยฯ

[146]

จเช จชนฺตํ วนถํ น กยิรา, อเปตจิตฺเตน น สมฺภเชยฺย;

ทิโช ทุมํ ขีณผลนฺติ ญตฺวา, อญฺญํ สเมกฺเขยฺย มหา หิ โลโกติฯ

ปุฏภตฺตชาตกํ ตติยํฯ

224. กุมฺภิลชาตกํ (2-8-4)

[147]

ยสฺเสเต จตุโร ธมฺมา, วานรินฺท ยถา ตว;

สจฺจํ ธมฺโม ธิติ จาโค, ทิฏฺฐํ โส อติวตฺตติฯ

[148]

ยสฺส เจเต น วิชฺชนฺติ, คุณา ปรมภทฺทกา;

สจฺจํ ธมฺโม ธิติ จาโค, ทิฏฺฐํ โส นาติวตฺตตีติฯ

กุมฺภิลชาตกํ จตุตฺถํฯ

225. ขนฺติวณฺณชาตกํ (2-8-5)

[149]

อตฺถิ เม ปุริโส เทว, สพฺพกิจฺเจสุ พฺยาวโฏ [วาวโฏ (ก.)];

ตสฺส เจโกปราธตฺถิ, ตตฺถ ตฺวํ กินฺติ มญฺญสิฯ

[150]

อมฺหากมฺปตฺถิ ปุริโส, เอทิโส อิธ วิชฺชติ;

ทุลฺลโภ องฺคสมฺปนฺโน, ขนฺติรสฺมาก รุจฺจตีติฯ

ขนฺติวณฺณชาตกํ ปญฺจมํฯ

226. โกสิยชาตกํ (2-8-6)

[151]

กาเล นิกฺขมนา สาธุ, นากาเล สาธุ นิกฺขโม;

อกาเลน หิ นิกฺขมฺม, เอกกมฺปิ พหุชฺชโน;

น กิญฺจิ อตฺถํ โชเตติ, ธงฺกเสนาว โกสิยํฯ

[152]

ธีโร จ วิธิวิธานญฺญู, ปเรสํ วิวรานุคู;

สพฺพามิตฺเต วสีกตฺวา, โกสิโยว สุขี สิยาติฯ

โกสิยชาตกํ ฉฏฺฐํฯ

227. คูถปาณชาตกํ (2-8-7)

[153]

สูโร สูเรน สงฺคมฺม, วิกฺกนฺเตน ปหารินา;

เอหิ นาค นิวตฺตสฺสุ, กิํ นุ ภีโต ปลายสิ;

ปสฺสนฺตุ องฺคมคธา, มม ตุยฺหญฺจ วิกฺกมํฯ

[154]

น ตํ ปาทา วธิสฺสามิ, น ทนฺเตหิ น โสณฺฑิยา;

มีฬฺเหน ตํ วธิสฺสามิ, ปูติ หญฺญตุ ปูตินาติฯ

คูถปาณชาตกํ สตฺตมํฯ

228. กามนีตชาตกํ (2-8-8)

[155]

ตโย คิริํ อนฺตรํ กามยามิ, ปญฺจาลา กุรุโย เกกเก จ [กุรโย เกกเย จ (สี.)];

ตตุตฺตริํ [ตทุตฺตริํ (ก.)] พฺราหฺมณ กามยามิ, ติกิจฺฉ มํ พฺราหฺมณ กามนีตํฯ

[156]

กณฺหาหิทฏฺฐสฺส กโรนฺติ เหเก, อมนุสฺสปวิฏฺฐสฺส [อมนุสฺสวทฺธสฺส (สี. ปี.), อมนุสฺสวิฏฺฐสฺส (สฺยา.)] กโรนฺติ ปณฺฑิตา;

น กามนีตสฺส กโรติ โกจิ, โอกฺกนฺตสุกฺกสฺส หิ กา ติกิจฺฉาติฯ

กามนีตชาตกํ อฏฺฐมํฯ

229. ปลายิตชาตกํ (2-8-9)

[157]

คชคฺคเมเฆหิ หยคฺคมาลิภิ, รถูมิชาเตหิ สราภิวสฺเสภิ [สราภิวสฺสภิ (สฺยา. สี. อฏฺฐ.), สราภิวสฺสิภิ (?)];

ถรุคฺคหาวฏฺฏ [ธนุคฺคหาวฏฺฏ (ก.)] ทฬฺหปฺปหาริภิ, ปริวาริตา ตกฺกสิลา สมนฺตโตฯ

[158]

[อภิธาวถา จ ปตถา จ, วิวิธวินทิตา จ ทนฺติภิ; วตฺตตชฺช ตุมุโล โฆโส, ยถา วิชฺชุตา ชลธรสฺส คชฺชโตติ; (สี. ปี. ก.)] อภิธาวถ จูปธาวถ จ [อภิธาวถา จุปฺปตถา จ (สฺยา.)], วิวิธา วินาทิตา [วินาทิตตฺถ (ก.)] วทนฺติภิ;

วตฺตตชฺช ตุมุโล โฆโส ยถา, วิชฺชุลตา ชลธรสฺส คชฺชโตติ [อภิธาวถา จ ปตถา จ, วิวิธวินทิตา จ ทนฺติภิ; วตฺตตชฺช ตุมุโล โฆโส, ยถา วิชฺชุตา ชลธรสฺส คชฺชโตติ; (สี. ปี. ก.)]ฯ

ปลายิตชาตกํ นวมํฯ

230. ทุติยปลายิตชาตกํ (2-8-10)

[159]

ธชมปริมิตํ อนนฺตปารํ, ทุปฺปสหํธงฺเกหิ สาครํว [สาครมิว (สี. สฺยา. ปี.)];

คิริมิวอนิเลน ทุปฺปสยฺโห [ทุปฺปสโห (สี. ปี. ก.)], ทุปฺปสโห อหมชฺชตาทิเสนฯ

[160]

มา พาลิยํ วิลปิ [วิปฺปลปิ (พหูสุ)] น หิสฺส ตาทิสํ, วิฑยฺหเส [วิฬยฺหเส (สี. ปี.)] น หิ ลภเส นิเสธกํ;

อาสชฺชสิ คชมิว เอกจารินํ, โย ตํ ปทา นฬมิว โปถยิสฺสตีติฯ

ทุติยปลายิตชาตกํ ทสมํฯ

กาสาววคฺโค อฏฺฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

วรวตฺถวโจ ทุมขีณผลํ, จตุโรธมฺมวรํ ปุริสุตฺตม;

ธงฺกมคธา จ ตโยคิรินาม, คชคฺควโร ธชวเรน ทสาติฯ

9. อุปาหนวคฺโค

231. อุปาหนชาตกํ (2-9-1)

[161]